Ποια είναι τα σημάδια που μας προειδοποιούν ότι ίσως κάτι «πάει στραβά» με τα φρένα: Άκου, νοιώσε, παρατήρησε
1.Ήχος
Μια πρώτη ένδειξη ανησυχίας, είναι ο ήχος που παράγεται όταν φρενάρουμε. Συνήθως ακούγεται κάτι σε μεγαλύτερη ένταση από το συνηθισμένο και με περίεργη χροιά, σαν «τρίψιμο» δυο σκληρών επιφανειών μεταξύ τους, γεγονός που πιθανότατα σημαίνει φθαρμένα τακάκια, φθαρμένους δίσκους ή και τα δύο μαζί. Το «σφύριγμα» από την άλλη, δεν είναι πάντα ανησυχητικό, τουλάχιστον όταν είναι παροδικό. Μπορεί να κάνει την εμφάνιση του μετά από αλλαγή με «φρέσκα» τακάκια, αν οι δίσκοι έχουν επικαθήσεις μετά από μια βροχερή ημέρα ή έχουν «μαζέψει» σκόνη από έναν χωματόδρομο. Σε περίπτωση πάντως που το σφύριγμα αποτελεί μόνιμο… soundtrack κατά το φρενάρισμα, είναι κάτι που απαιτεί έλεγχο.
2. Απόσταση φρεναρίσματος
Προφανώς όταν κάτι πάει «στραβά» με τα φρένα, επηρεάζεται η απόδοση του συστήματος πέδησης, αρνητικά. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερες αποστάσεις φρεναρίσματος και μείωση της αίσθησης / ευαισθησίας στο πεντάλ, που από προοδευτική και γραμμική γίνεται απότομη, με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται συχνά το ABS και τα σχετιζόμενα με το φρενάρισμα συστήματα ασφαλείας.
3. Αίσθηση στο πεντάλ
Αν παρατηρήσετε ότι χρειάζεται να ασκήσετε μεγαλύτερη δύναμη στο πεντάλ των φρένων για να λάβετε ικανοποιητική ισχύ πέδησης, αν η διαδρομή του μέχρι να «πιάσουν» τα φρένα έχει αυξηθεί και αν έχει αλλάξει η αίσθηση που εισπράττετε κατά την πίεση προς το «μαλακό», τότε πιθανότατα χρειάζεστε νέα τακάκια και έλεγχο στα υγρά φρένων.
4. «Τράβηγμα» του αυτοκινήτου κατά την πέδηση
Με το όρο «τράβηγμα» εννοούμε ότι κατά το φρενάρισμα, ένα αυτοκίνητο αλλάζει κατεύθυνση ελαφρά προς τα δεξιά ή στα αριστερά. Το φαινόμενο αυτό προκαλείται –αν αφορά το σύστημα πέδησης- από άνιση φθορά των φρένων σε μια πλευρά. Εν ολίγοις, υπάρχει άνιση κατανομή της ισχύος πέδησης και είναι ένα θέμα που πέραν της αντικατάστασης των αναλώσιμων, θα πρέπει να εξεταστεί λεπτομερώς σε ότι αφορά στους λόγους που το προκαλούν.
5. Υψίσυχνοι κραδασμοί και ανάδραση στο πεντάλ
Άλλη μια περίπτωση όπου η αίσθηση στο πεντάλ «μαρτυρά» κάποιο πρόβλημα, είναι όταν ασκούμε πίεση σε αυτό και αισθανόμαστε στο πέλμα υψίσυχνους κραδασμούς η ανάδραση, που σημαίνει ότι το πεντάλ «σπρώχνει» ελαφρά προς τα πίσω κατά διαστήματα. Μπορεί να οφείλεται σε φθαρμένους ή στραβούς / χτυπημένους δίσκους.
Πώς λειτουργούν τα φρένα
Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μεταλλικό δίσκο ο οποίος περιστρέφεται μαζί με τον τροχό ενός αυτοκινήτου. Τον δίσκο αυτό, «αγκαλιάζει» σε ένα τμήμα της επιφάνειας του, ένα εξάρτημα το οποίο ονομάζεται «δαγκάνα». Η δαγκάνα κάνει ότι λέει το όνομα της, δηλαδή όταν φρενάρουμε, «δαγκώνει» τον δίσκο ασκώντας πίεση σε αυτόν. Η πίεση δημιουργεί τριβή και η τριβή μεταφράζεται σε ισχύ πέδησης.
Η πίεση στον δίσκο ασκείται από τα έμβολα της δαγκάνας, που ενεργοποιούνται μέσω υδραυλικού κυκλώματος από το πεντάλ του φρένου, το δε σημείο επαφής της δαγκάνας με τον δίσκο είναι τα λεγόμενα τακάκια. Τα τακάκια είναι μεταλλικές πλάκες που στην εφαπτόμενη στο δίσκο πλευρά τους φέρουν μια στρώση από ειδική πάστα, ένα υλικό που ο σκοπός του είναι η αντοχή στη θερμοκρασία, η δημιουργία τριβής κατά την επαφή του με τον δίσκο και… η σταδιακή φθορά, η οποία είναι κάτι φυσιολογικό.
Το σύστημα πέδησης που μόλις περιγράφηκε, ονομάζεται δισκόφρενο και αποτελεί πλέον το πιο διαδεδομένο φρένο στα αυτοκίνητα, τουλάχιστον στους μπροστινούς τροχούς. Στους πίσω τροχούς ενδέχεται να υπάρχει ένας άλλος τύπος φρένου, που ονομάζεται ταμπούρο. Η βασική αρχή λειτουργίας είναι η ίδια, με την έννοια του ότι κατά την πέδηση, ένα υλικό τριβής πιέζει μια μεταλλική περιστρεφόμενη επιφάνεια, απλά η διάταξη και ο τρόπος ενεργοποίησης διαφέρουν σημαντικά. Αντί για τακάκια, υπάρχουν «σιαγώνες» και αντί για δίσκους, υπάρχουν περιστρεφόμενα τύμπανα, στην εσωτερική περιφέρεια των οποίων, ασκούν πίεση οι σιαγώνες, οι οποίες φέρουν επίσης στρώση πάστας.
Τα αναλώσιμα
Το σύστημα των φρένων φέρει από κατασκευής ορισμένα στοιχεία τα οποία φθείρονται ή χάνουν με τον καιρό τις ιδιότητες τους, απαιτώντας τακτικό έλεγχο ή αλλαγή. Τα στοιχεία που θεωρούνται αναλώσιμα στα φρένα είναι τα τακάκια στα δισκόφρενα και οι σιαγώνες στα ταμπούρα, που χρειάζονται και τις πιο συχνές αλλαγές, ενώ οι δίσκοι, τα τύμπανα, τα υγρά φρένων και τα σωληνάκια, οι σύνδεσμοι και τα στεγανοποιητικά που χρησιμοποιούνται στο υδραυλικό κύκλωμα, αντικαθίστανται σπανιότερα.
Ο περιοδικός έλεγχος και οι αντικαταστάσεις στα αναλώσιμα των φρένων, αν αυτό χρειάζεται, γίνονται κατά τα οριζόμενα από τον κατασκευαστή service του αυτοκινήτου. Στα σύγχρονα μοντέλα, υπάρχουν ενδείξεις που προειδοποιούν τον οδηγό σε περίπτωση που τα τακάκια χρειάζονται αλλαγή ή αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το σύστημα πέδησης. Σε κάθε περίπτωση, επειδή πρόκειται για ένα νευραλγικό και άμεσα συνδεδεμένο με την ασφάλεια μας σύστημα του αυτοκινήτου, στην παραμικρή υπόνοια δυσλειτουργίας ή περίεργης αίσθησης και συμπεριφοράς του συστήματος πέδησης, θα πρέπει να επισκεπτόμαστε άμεσα ένα εξουσιοδοτημένο συνεργείο.
Τι μπορεί να πάει «στραβά» στα φρένα
Το πρώτο και πιο κοινό σε συχνότητα εμφάνισης, είναι να «φαγωθεί» η πάστα από τα τακάκια ή τις σιαγώνες. Το φαινόμενο δεν συνιστά πρόβλημα και εντάσσεται εντός των φυσιολογικών φθορών που προκύπτουν από τη χρήση ενός αυτοκινήτου. Μπορεί όμως να μετατραπεί σε μεγάλο πρόβλημα, αν δεν αλλάξουμε όταν χρειάζεται τα τακάκια ή τις σιαγώνες. Εκτός του ότι το σύστημα πέδησης υποβαθμίζεται σημαντικά σε απόδοση, ενδέχεται να φύγει όλη η στρώση πάστας από τα τακάκια ή τις σιαγώνες και τότε θα απομείνει μια σκληρή μεταλλική βάση να έρχεται σε επαφή με τους δίσκους ή τα τύμπανα, φθείροντας τις επιφάνειες αυτές σε σημείο που να χρειάζονται αντικατάσταση, μια διαδικασία που… «πονάει» αρκετά σε οικονομικό επίπεδο.
Να σημειώσουμε πάντως, ότι σε κάποια φάση, σε αυτοκίνητα που τα έχουν τα χρόνια τους, οι δίσκοι και τα τύμπανα ενδέχεται να χρειαστούν αλλαγή. Ευτυχώς δεν φθείρονται με τον ρυθμό που αυτό συμβαίνει στα τακάκια ή στις σιαγώνες αλλά συμβαίνει.
Κάτι άλλο που μπορεί να συμβεί στους δίσκους, είναι να στραβώσουν. Όχι με εσάς, οι ίδιοι να στραβώσουν, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καλή επαφή με τα τακάκια. Ευτυχώς δεν είναι κάτι συνηθισμένο και συμβαίνει σε πολύ απότομες και μεγάλου εύρους θερμοκρασιακές μεταβολές ή μετά από μεγάλη καταπόνηση του συστήματος πέδησης. Αν στραβώσει κάποιος δίσκος , η λύση είναι μια, αντικατάσταση και επειδή επιθυμητό είναι ομοιόμορφη κατανομή της ισχύς πέδησης σε όλους τους τροχούς ή έστω κατά άξονα, μάλλον θα αλλάξει και ο της «απέναντι» πλευράς.
Τα υγρά στο υδραυλικό κύκλωμα χρειάζονται επίσης έλεγχο ή αντικατάσταση μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η στάθμη τους μπορεί να πέσει, μειώνοντας την πίεση στο κύκλωμα και άρα και την ισχύ που ασκούμε μέσω του πεντάλ στο σύστημα πέδησης, ενώ με τον καιρό, το υγρό χάνει σταδιακά τις ιδιότητες του. Όλα αυτά ορίζονται στο βιβλίο service του οχήματος και είναι εργασίες που εκτελούνται αποκλειστικά και μόνο από εξειδικευμένο προσωπικό. Πολύ σημαντικό: αν διαπιστωθεί διαρροή υγρών από το υδραυλικό κύκλωμα, ακινητοποιούμε άμεσα το όχημα. Βέβαια τα σωληνάκια, οι σύνδεσμοι και τα στεγανοποιητικά στο υδραυλικό σύστημα πέδησης πληρούν πολύ αυστηρές προδιαγραφές ασφαλείας και δεν είναι κάτι πιθανό να συμβεί λόγω αστοχίας υλικών σε καλά συντηρημένα οχήματα.
Όλες οι ειδήσεις
Κεραμικά δισκόφρενα: Από το διάστημα και τα υπερηχητικά Concorde, σύντομα στα αυτοκίνητα παραγωγής
