Όλοι έχουμε ακούσει ότι “η οδήγηση και το αλκοόλ δεν πάνε μαζί”. Είναι ικανή μια τέτοια φράση να μας κάνει να μην καταναλώσουμε ξανά αλκοόλ;
του Ηλία Λαΐτσα
Ο Αύγουστος αποχαιρετά μια χώρα όπως η Ελλάδα όπου οι διακοπές, η ξεκούραση και η διασκέδαση είναι για πολλούς το κύριο μέλημα. Διασκέδαση όμως που σε μεγάλο ποσοστό, περιέχει αλκοόλ. Με αφορμή αυτού, αξίζει να θίξουμε το θέμα “Οδήγηση και Αλκοόλ”, αναλογιζόμενοι τη σημαντικότητα μιας τέτοιας παράβασης, μιας και οι παραβάσεις που σημειώνονται κάθε μήνα δεν θα λέγαμε ότι είναι και λίγες.
Για τον μήνα Αύγουστο, οι παραβάσεις που βεβαιώθηκαν όσον αφορά την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, ήταν πάνω από 1.600!
Ας δούμε όμως αναλυτικά, τι γίνεται όταν χρειαστεί να πιάσουμε τιμόνι υπό την επήρεια αλκοόλ;
Τι συμβαίνει στον οργανισμό;
Αρχικά, είναι καλύτερα να δούμε τι συμβαίνει σε ένα νηφάλιο οργανισμό. Ο χρόνος αντίδρασης (αντανακλαστικά) ενός νηφάλιου αναβάτη – οδηγού, με ηλικία 23 – 25 χρονών, ο οποίος δεν έχει περάσει κάποια εκπαίδευση πέραν αυτής του διπλώματος οδήγησης, είναι περίπου στα 1,5 δευτερόλεπτα. Με μια ταχύτητα 60 χλμ/ώρα, τα 1,5 δευτερόλεπτα μεταφράζονται σε περίπου 25 μέτρα, μέχρι το όχημα να ακινητοποιηθεί. Οποιοδήποτε “εμπόδιο” βρεθεί πριν από αυτά τα 25 μέτρα, το όχημα θα προσκρούσει σε αυτό, πριν ακόμη ολοκληρωθεί η διαδικασία της επιβράδυνσης και κατ’ επέκταση η ακινητοποίηση του οχήματος.
Στη περίπτωση που η προσοχή του αναβάτη – οδηγού αποσπάται από εξωτερικό παράγοντα (π.χ. κινητό), στον χρόνο αντίδρασης προστίθεται άλλο ένα δευτερόλεπτο. Με σύνολο τα 2,5 δευτερόλεπτα και 60 χλμ/ώρα στο ταχύμετρο, το όχημα κινείται “ακυβέρνητο” για περίπου 42 μέτρα! Και όλα αυτά με ταχύτητα μόλις 60 χλμ/ώρα, ενώ ο αναβάτης – οδηγός του οχήματος είναι νηφάλιος.
Τι γίνεται όμως όταν ο αναβάτης – οδηγός, έχει καταναλώσει αλκοόλ;
Στην περίπτωση που ο αναβάτης – οδηγός έχει καταναλώσει ένα ποτήρι μπύρας (5% αλκοόλ – 250ml), χωρίς επιπλέον απόσπαση προσοχής (π.χ. κινητό), ο χρόνος αντίδρασης αυξάνεται κατά 10%. Με πρόχειρους υπολογισμούς, αυτό σημαίνει πως με 60 χλμ/ώρα, τα 25 μέτρα θα αυξηθούν σε 27,5 μέτρα. Τα δύο ποτήρια μπύρας (10% αλκοόλ – 500ml), θα αυξήσουν τον χρόνο αντίδρασης κατά 20% και τα μέτρα σε 30 κ.ο.κ.!! Το συμπέρασμα είναι πως με κάθε ποτήρι μπύρας 250ml, προστίθενται 2,5 μέτρα μέχρι το όχημα να ακινητοποιηθεί.
Στην περίπτωση που ο αναβάτης – οδηγός έχει καταναλώσει ένα ποτήρι μπύρας (5% αλκοόλ – 250ml), ενώ η απόσπαση προσοχής (π.χ. κινητό) δηλώνει παρούσα, τα μέτρα που χρειάζονται μέχρι την ακινητοποίηση, εκτινάζονται στα 44!
Μη ξεχνάμε πως σε όλα αυτά, σημαντικό ρόλο παίζουν:
– το βάρος
– η ηλικία
– το φύλο
– τα επίπεδα του stress στον οργανισμό
– το αν ο οδηγός – αναβάτης έχει καταναλώσει φαγητό πριν το αλκοόλ και
– ο μεταβολισμός του εκάστοτε οργανισμού.
Είναι ικανή η “κλισέ” φρασολογία;
Συχνά ακούμε “η οδήγηση με αλκοόλ σκοτώνει” ή “η οδήγηση και το αλκοόλ, δεν πάνε μαζί”. Είναι όμως αυτές οι εκφράσεις ικανές, να κάνουν οδηγούς και αναβάτες να μην καταναλώσουν αλκοόλ ξανά, ενώ πρόκειται να οδηγήσουν;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα ίσως είναι “όχι“. Και αυτό εξηγείται με έναν τρόπο που όλοι λίγο-πολύ τον έχουμε εφαρμόσει. Έχουν υπάρξει φορές που ενώ έχουμε καταναλώσει αλκοόλ, έχουμε φτάσει στον προορισμό μας χωρίς να έχει προκληθεί κάποιο ατύχημα – δυστύχημα και συνεπώς χωρίς να σκοτωθούμε. Έχουμε “αποδείξει” δηλαδή ότι η φράση “η οδήγηση με αλκοόλ σκοτώνει” δεν είναι απόλυτη. Αυτό δημιουργεί αμφιβολίες για τη φράση, οι οποίες είναι και εκείνες που δίνουν το “ελεύθερο” να το ξανακάνουμε. Είναι όμως και το σωστό; Σίγουρα όχι!
Στην Ελλάδα, στο 23 – 25% των θανάτων σε τροχαία δυστυχήματα κάποιος από τους εμπλεκόμενους έχει καταναλώσει αλκοόλ.
Αν υπήρχε η δυνατότητα να ρωτήσουμε αυτό το 23 – 25%, αν είχε σκοπό να καταναλώσει αλκοόλ και να σκοτωθεί σε τροχαίο, η απάντηση θα ήταν σίγουρα αρνητική. Απλά, ήταν άλλη μια φορά που το επανέλαβαν και νόμιζαν ότι και αυτή τη φορά, όπως και τις προηγούμενες, θα έφταναν στον προορισμό τους.
Αντιμετώπιση
Οι τρόποι που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση η οποία περιέχει αλκοόλ είναι τρεις και είναι οι εξής:
α) αποφεύγουμε να καταναλώσουμε αλκοόλ.
β) επιλέγουμε να μην χρησιμοποιήσουμε δικό μας μεταφορικό μέσο και να μεταφερθούμε με ταξί. Σε περίπτωση που ήδη έχουμε δικό μας μεταφορικό μέσο, επιλέγουμε να το σταθμεύσουμε με ασφάλεια και να επιλέξουμε ταξί για την επιστροφή.
γ) επιλέγουμε φίλο ή συγγενή ο οποίος θα παραμείνει νηφάλιος και θα είναι αυτός με τον οποίο θα μεταφερθούμε από και προς τον προορισμό μας.
Τι ορίζει όμως ο νόμος στην Ελλάδα για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ;
Το άρθρο 42 του Κ.Ο.Κ. αναφέρει:
“1. Απαγορεύεται η οδήγηση κάθε οδικού οχήματος από οδηγό, ο οποίος κατά την οδήγηση του οχήματος βρίσκεται υπό την επίδραση οινοπνεύματος, τοξικών ουσιών ή φαρμάκων που σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης τους ενδέχεται να επηρεάζουν την ικανότητα του οδηγού. Ο ελεγχόμενος οδηγός θεωρείται ότι βρίσκεται υπό την επίδραση οινοπνεύματος όταν το ποσοστό αυτού στον οργανισμό είναι από 0,50 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος (0,50 g/l) και άνω, μετρούμενο με τη μέθοδο της αιμοληψίας ή από 0,25 χιλιοστά του γραμμαρίου ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα και άνω, όταν η μέτρηση γίνεται στον εκπνεόμενο αέρα με αντίστοιχη συσκευή αλκοολομέτρου. Με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Υγείας και Πρόνοιας, Δημόσιας Τάξης και Μεταφορών και Επικοινωνιών μπορεί να ορισθεί και μικρότερο ποσοστό από το αναφερόμενο στο προηγούμενο εδάφιο, να καθοριστούν ειδικές κατηγορίες οδηγών με μικρότερα ποσοστά, προσαρμοζόμενων αναλόγως και των ορίων της παραγράφου 7, να εξειδικεύονται τα όρια τοξικών ουσιών ή φαρμάκων της παρούσας παραγράφου που ενδέχεται να επηρεάζουν την ικανότητα του οδηγού και να καθορίζονται οι επιστημονικοί τρόποι και η διαδικασία διαπίστωσης της χρήσης οινοπνεύματος, τοξικών ουσιών ή φαρμάκων κατά τις παραγράφους του παρόντος άρθρου, καθώς και κάθε σχετική λεπτομέρεια.
- Τα αρμόδια αστυνομικά και λιμενικά όργανα μπορούν κατά περίπτωση να ασκούν έλεγχο για τη διαπίστωση ύπαρξης, στον οργανισμό των οδηγών, οινοπνεύματος, τοξικών ουσιών ή φαρμάκων κατά την προηγούμενη παράγραφο, οι δε οδηγοί υποχρεούνται να δέχονται τον έλεγχο αυτόν.
- Σε περίπτωση θανατηφόρου τροχαίου ατυχήματος ο έλεγχος για τη διαπίστωση ύπαρξης στον οργανισμό οινοπνεύματος, τοξικών ουσιών ή φαρμάκων, κατά την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου, γίνεται υποχρεωτικά με αιμοληψία από τα θανόντα πρόσωπα, ως και από τους ζώντες, εκτός και αν για τους τελευταίους ειδικοί παθολογικοί λόγοι δεν το επιτρέπουν, οπότε στην περίπτωση αυτή η μέτρηση γίνεται, για μεν το οινόπνευμα στον εκπνεόμενο αέρα με τη συσκευή αλκοολομέτρου, για δε τις τοξικές ουσίες και φάρμακα με τη λήψη ούρων ή άλλο πρόσφορο μέσο. Για την ύπαρξη ή μη των προβαλλόμενων αυτών λόγων χρειάζεται ιατρική πιστοποίηση από δημόσιο νοσοκομείο.
- Σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος με σωματικές βλάβες ο έλεγχος για τη διαπίστωση ύπαρξης στον οργανισμό οινοπνεύματος γίνεται είτε στον εκπνεόμενο αέρα με αντίστοιχη συσκευή αλκοολομέτρων είτε με αιμοληψία.
- Στους τροχονομικούς ελέγχους στο δρόμο ή σε τροχαία ατυχήματα χωρίς σωματικές βλάβες, ο έλεγχος για τη διαπίστωση ύπαρξης στον οργανισμό οινοπνεύματος γίνεται στον εκπνεόμενο αέρα με αντίστοιχη συσκευή αλκοολομέτρου, για δε τη διαπίστωση ύπαρξης τοξικών ουσιών ή φαρμάκων της παραγράφου 1 του παρόντος γίνεται με τη χρησιμοποίηση κάθε κατάλληλου επιστημονικού μέσου. Η διαπίστωση του ποσοστού συγκέντρωσης οινοπνεύματος σε ατύχημα πεζού, στις περιπτώσεις της παρούσας και των δύο προηγούμενων παραγράφων, διαπιστώνεται με τον ίδιο τρόπο.
- Με την επιφύλαξη του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 3, όποιος αρνείται να υποβληθεί σε έλεγχο για τη διαπίστωση ύπαρξης στον οργανισμό του οινοπνεύματος, είτε διά αιμοληψίας είτε με τη χρήση συσκευής αλκοολομέτρου, τεκμαίρεται ότι η συγκέντρωση οινοπνεύματος στο αίμα του είναι άνω του 1,10 g/l σύμφωνα με τη μέθοδο της αιμοληψίας. Επίσης όποιος αρνείται να υποβληθεί σε έλεγχο για τη διαπίστωση ύπαρξης τοξικών ουσιών ή φαρμάκων στον οργανισμό τεκμαίρεται ότι βρίσκεται υπό την επίδραση τοξικών ουσιών ή φαρμάκων που σύμφωνα με τις οδηγίες τους ενδέχεται να επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης, σύμφωνα με την παράγραφο 9.
- Όποιος οδηγεί όχημα υπό την επίδραση οινοπνεύματος τιμωρείται ως εξής:
α) Με διοικητικό πρόστιμο διακοσίων (200,00) ευρώ, εάν η συγκέντρωση οινοπνεύματος στο αίμα του κυμαίνεται από 0,50 g/l έως 0,80 g/l, μετρούμενη με τη μέθοδο της αιμοληψίας ή από 0,25 έως 0,40 χιλιοστά του γραμμαρίου ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα, όταν η μέτρηση γίνεται στον εκπνεόμενο αέρα με αντίστοιχη συσκευή αλκοολομέτρου.
β) Με διοικητικό πρόστιμο επτακοσίων (700,00) ευρώ και με αφαίρεση, επιτόπου, της άδειας ικανότητας οδηγού για ενενήντα (90) ημέρες, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία του άρθρου 103 του παρόντος Κώδικα, εάν η συγκέντρωση οινοπνεύματος στο αίμα του είναι άνω του 0,80 g/l και μέχρι 1,10 g/l, μετρούμενη με τη μέθοδο της αιμοληψίας ή άνω των 0,40 έως 0,60 χιλιοστών του γραμμαρίου ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα, όταν η μέτρηση γίνεται στον εκπνεόμενο αέρα με αντίστοιχη συσκευή αλκοολομέτρου. Στην περίπτωση αυτή η άδεια ικανότητας οδηγού επιστρέφεται μετά την παρέλευση του τριμήνου, μόνο με την προσκόμιση του αποδεικτικού καταβολής του διοικητικού προστίμου.
γ) Με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) μηνών, διοικητικό πρόστιμο χιλίων διακοσίων (1.200,00) ευρώ και αφαίρεση, επιτόπου, της άδειας ικανότητας οδηγού για εκατόν ογδόντα (180) ημέρες, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία του άρθρου 103 του παρόντος Κώδικα, εάν η συγκέντρωση οινοπνεύματος στο αίμα του είναι άνω του 1,10 g/l, μετρούμενη με τη μέθοδο της αιμοληψίας, ή άνω των 0,60 χιλιοστών του γραμμαρίου ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα, όταν η μέτρηση γίνεται στον εκπνεόμενο αέρα με αντίστοιχη συσκευή αλκοολομέτρου. Στην περίπτωση αυτή η άδεια ικανότητας οδηγού επιστρέφεται μετά την παρέλευση του εξαμήνου, μόνο με την προσκόμιση αποδεικτικού καταβολής του διοικητικού προστίμου.
δ) Στις πιο πάνω περιπτώσεις α΄, β΄ και γ΄ το όχημα ακινητοποιείται υποχρεωτικά και φυλάσσεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 46 του παρόντος και των, κατ εξουσιοδότηση αυτού, εκδιδόμενων αποφάσεων. Ο έλεγχος και η βεβαίωση των παραβάσεων της παρούσας παραγράφου γίνεται από συνεργείο δύο τουλάχιστον αστυνομικών ή λιμενικών, εκ των οποίων ο ένας είναι Ανακριτικός υπάλληλος.
- Εάν ο οδηγός οχήματος καταληφθεί να οδηγεί και πάλι υπό την επήρεια οινοπνεύματος εντός δύο (2) ετών από προηγούμενη παράβαση της απαγόρευσης οδήγησης υπό την επίδραση οινοπνεύματος και η συγκέντρωση οινοπνεύματος στο αίμα του, κατά τη νέα παράβαση, είναι άνω του 1,10 g/l, μετρούμενη με τη μέθοδο της αιμοληψίας ή άνω των 0,60 χιλιοστών του γραμμαρίου ανά λίτρο εκπνεόμενου αέρα, όταν η μέτρηση γίνεται στον εκπνεόμενο αέρα με αντίστοιχη συσκευή αλκοολομέτρου, επιβάλλεται για κάθε περαιτέρω παράβαση ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών και διοικητικό πρόστιμο δύο χιλιάδων (2.000,00) ευρώ, καθώς και επιτόπου αφαίρεση της άδειας ικανότητας οδηγού για πέντε (5) χρόνια, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία του άρθρου 103 του παρόντος Κώδικα. Η αφαίρεση της άδειας ικανότητας οδηγού, στην περίπτωση αυτή, αρχίζει κάθε φορά από τη λήξη του χρόνου της προηγούμενης αφαίρεσης. Στις περιπτώσεις αυτές, η άδεια ικανότητας οδηγού επιστρέφεται μετά την παρέλευση του συνολικού χρόνου αφαίρεσής της, μόνο με την προσκόμιση αποδεικτικού καταβολής των διοικητικών προστίμων. Η περίπτωση δ΄ της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζεται αναλόγως.
- Εάν ο οδηγός καταληφθεί να οδηγεί υπό την επίδραση τοξικών ουσιών ή φαρμάκων, που σύμφωνα με τις οδηγίες τους ενδέχεται να επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) μηνών και με χρηματική ποινή τουλάχιστον διακοσίων (200,00) ευρώ και με αφαίρεση της άδειας ικανότητας οδηγού για χρονικό διάστημα τριών (3) μέχρι έξι (6) μηνών, η οποία επιβάλλεται υποχρεωτικά από το δικαστήριο.
- Στις περιπτώσεις των παραγράφων 7 εδάφιο γ΄ και 8 του άρθρου αυτού, η παράβαση τιμωρείται, παράλληλα και ανεξάρτητα από τις ποινικές και λοιπές κυρώσεις που προβλέπουν οι διατάξεις αυτές, και με την ποινή της αφαίρεσης των κρατικών πινακίδων και της άδειας κυκλοφορίας του οχήματος για χρονικό διάστημα από δέκα (10) ημέρες έως έξι (6) μήνες, η οποία επιβάλλεται από το δικαστήριο. Η κύρωση αυτή δεν ισχύει για τις περιπτώσεις των κατηγοριών οχημάτων του άρθρου 103 παράγραφος 4 στοιχεία α΄ και β΄ του παρόντος.
- Oι διατάξεις των παραγράφων 1 έως και 6, εφαρμόζονται κατ αναλογία στους κυβερνήτες ή χειριστές των μικρών σκαφών και των θαλάσσιων μέσων αναψυχής, η κίνηση και κυκλοφορία των οποίων καθορίζεται με τους Γενικούς Kανονισμούς Λιμένα, που εκδίδονται κατ εξουσιοδότηση του άρθρου 156 του K.Δ.N.Δ., καθώς και στους κυβερνήτες των πλοίων αναψυχής του ν. 2743/1999 (ΦEK 211/A΄), εφόσον αυτά δεν έχουν συγκροτημένο πλήρωμα. Στις περιπτώσεις αυτές, εφαρμόζονται κατ αναλογία και οι ποινικές διατάξεις της παραγράφου 7 και επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 157 του K.Δ.N.Δ., με τη διαδικασία που ορίζεται σε αυτό.”
Πόσα ml αλκοολούχου ποτού αντιστοιχούν σε 0,50 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος;
Μπύρα (5%): 490 ml
Κρασί (12%): 200 ml
Ούζο (40%): 60 ml
Ουίσκι – Βότκα (40%): 55 ml
