Από το Τέξας ξεκινά και καταλήγει στη Γιούτα το πρώτο μέρος της εξερεύνησής μας στα εθνικά πάρκα των ΗΠΑ. Και ακόμη έχουμε δρόμο μπροστά μας…
Κείμενο & Φωτογραφίες: Άκης Τεμπερίδης
Το ταξίδι αυτό είναι σαν ψυχολογικό roller coaster, όπως και η ίδια η ζωή εξάλλου. Τη μία στιγμή βαριέσαι και χάνεις το νόημα, ή πιστεύεις ότι δεν έχεις άλλο κουράγιο να προχωρήσεις. Και την άλλη τα πάντα συνωμοτούν – το τοπίο, ο καιρός, η ενέργεια – και τότε λες μέσα σου, «έτσι θέλω να ζω για πάντα».
Θυμάμαι τη μέρα που φτάσαμε στο Μπλαφ της Γιούτα. Ένα χωριό με 200 Μορμόνους κατοίκους, σκονισμένο και παρηκμασμένο, με ένα βενζινάδικο και δύο-τρία χαμπουργκεράδικα για τους αναβάτες Harley και BMW GS που περνούν από εκεί για να φτάσουν στη Monument Valley, τη μία από τις καρτ ποστάλ των ΗΠΑ. Είναι καταμεσήμερο, είμαστε κάπως κουρασμένοι, η ατμόσφαιρα νεκρή, το κινητό δεν πιάνει και λέμε να κάνουμε σιέστα στην καντίνα του Bluff Fort, μία αναπαράσταση της ζωής τον 19ου αιώνα, που είναι και η ατραξιόν του χωριού. Είναι από αυτές τις μέρες που σκέφτομαι γιατί συνεχίζουμε αυτό το ταξίδι μετά από τόσα χρόνια. Πριν ένα μήνα είμασταν στη Γουατεμάλα, επιστρέψαμε στο Τέξας και στη συνέχεια πήγαμε προς Νέο Μέξικο – με μία παρένθεση μίας ημέρας στη μεξικάνικη πόλη Χουάρεζ για επίσκεψη στον οδοντίατρο. Λίγο από Κολοράντο, μετά Γιούτα και στη συνέχεια Αριζόνα…
Έχουμε γυρίσει όλο τον κόσμο, το παιδί μας μεγαλώνει και – δίκαια ή άδικα – μας κατηγορεί κάποιες φορές πως δεν έχει κανονική ζωή και φίλους σε καθημερινή βάση. Κι όμως, κάτι μας σπρώχνει μπροστά. Τι είναι αυτό; Η πινακίδα “Valley of the Gods”, για παράδειγμα, είκοσι μίλια δυτικά του Μπλαφ. Δεν είχα συγκρατήσει την ύπαρξη της «Κοιλάδας των Θεών», παρότι η Βούλα την είχε αναφέρει την προηγούμενη μέρα. Στρίβω χωρίς δεύτερη σκέψη δεξιά στο χωματόδρομο και μετά από μερικά χιλιόμετρα αποκαλύπτεται μπροστά μας ένα μνημειώδες τοπίο κοκκινόχρωμων σχηματισμών από αμμόλιθο που θυμίζουν σκηνικό από την πρώτη ταινία «Πόλεμος των Άστρων». Μετά από λίγα χιλιόμετρα με το drone να πετά μόνιμα πάνω από το Iveco, καταλήγουμε σε ένα σημείο ανάμεσα σε δύο λεπτεπίλεπτους πύργους που πιστεύεις ότι θα κατακρημνιστούν με τον πρώτο σεισμό. Η κοιλάδα δεν ανήκει στα εθνικά πάρκα των ΗΠΑ, ούτε στις προστατευμένες περιοχές του «Έθνους των Νάβαχο», όπως η Monument Valley, οπότε παρκάρεις και κατασκηνώνεις όπου θέλεις. Βρίσκουμε το σημείο που βλέπετε στη μεγάλη φωτογραφία και το βράδυ κοιταζόμαστε κάτω από τα άστρα με τη Βούλα, ενώ το παιδί έχει πέσει ευτυχισμένο για ύπνο, και ψελλίζουμε για πολλοστή φορά: «αυτό είναι»! Κι αρχίζουμε να θυμόμαστε τι περάσαμε από τις 5 Μαΐου που αφήναμε το ζευγάρι των φίλων μας στο Χιούστον και αναχωρούσαμε προς τις νοτιοδυτικές πολιτείες με ψυχολογία «πού πάμε τώρα;»…
Μεγάλο θέμα οι τιμές καυσίμων, για όλους μας. Ενώ όταν ήρθαμε στις ΗΠΑ τον Ιανουάριο βρίσκαμε diesel με 3,5-4,0 δολάρια το γαλόνι, μέσα στο Μάιο οι τιμές ήταν από 5,2 έως 5,7 δολάρια, ενώ στην Αριζόνα είδαμε τιμές μέχρι 6,7 δολάρια το γαλόνι. Ο Μάιος ήταν ο πιο δαπανηρός μήνας σε καύσιμα, από το 2019 που ξεκινήσαμε – πάνω από 700 δολάρια. Και στην Καλιφόρνια είναι ακόμη χειρότερα τα πράγματα…
ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ
Από τα έγκατα του σπηλαίου Κάρλσμπαντ, στην ψηλότερη κορυφή του Τέξας και από εκεί στους λευκούς αμμόλοφους του Νέου Μέξικο, η περιοχή αυτή είναι όλη ένα φυσιολατρικό λούνα παρκ.
Η διάσχιση του Τέξας προς τα δυτικά, μετά το κοσμοπολίτικο Όστιν και το γραφικό Φρέντερικσμπεργκ, ήταν ένα ανιαρό ταξίδι μέσα από αμέτρητες πετρελαιοπηγές και πόλεις που χτίστηκαν στην έρημο για να φιλοξενήσουν τους εργαζόμενους σε αυτές. Στη Γουατεμάλα είχαμε βάλει στόχο να αφήσουμε στην άκρη τις πόλεις και να εξερευνήσουμε τα εθνικά πάρκα των ΗΠΑ με την ετήσια κάρτα των 80 δολαρίων “America the Beautiful”.
Το Carlsbad Caverns N.P. ήταν το πρώτο στη διαδρομή μας. Διανυκτερεύσαμε σε παρακείμενο κάμπινγκ – δωρεάν αλλά οργανωμένο με στεγνή τουαλέτα και σκέπαστρα – και την επόμενη μπήκαμε πιο βαθιά από ποτέ στα έγκατα της γης. Το σπήλαιο αυτό έχει βάθος όσο το Empire State building, όπως μας είπε η ρέιντζερ στην είσοδο. Όμως όταν κατηφορίζαμε το ασφάλτινο μονοπάτι των δύο χιλιομέτρων μέχρι να φτάσουμε στην τεράστια, καλά φωτισμένη σάλα με μέγεθος έξι γηπέδων ποδοσφαίρου, τη γεμάτη με τεράστιους σταλακτίτες και σταλαγμίτες, δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι το τουριστικό αυτό αξιοθέατο θα μας ταξίδευε τόσο μακριά. Για ώρες περπατούσαμε από αίθουσα σε αίθουσα και χάσαμε την αίσθηση του χρόνου μέχρι να επιστρέψουμε στην επιφάνεια. Με ασανσέρ παρακαλώ! 75 όροφοι σε 60 δευτερόλεπτα. Οι απίστευτοι Αμερικανοί από το 1932 εκμεταλλεύτηκαν τουριστικά το σπήλαιο και κάποια εποχή σκέφτονταν να περάσουν δρόμο για αυτοκίνητα από μέσα!
Η επόμενη στάση ήταν τα όρη Γουαδαλούπε, τα ψηλότερα στην επίπεδη γη του Τέξας. Το επόμενο πρωί, ξύπνησα χαράματα και σκέφτηκα να φτάσω στην κορυφή. Μετά από τρεις ώρες περπάτημα, μπορούσα να αγναντεύω το μισό Τέξας προς τα νότια και το Νέο Μέξικο προς τα βόρεια από 2.700 μέτρα υψόμετρο, καθώς γύρω από το βουνό τα πάντα είναι έρημος. Στην έρημο είναι χτισμένο και το παραμεθόριο Ελ Πάσο, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με όσα έχουμε δει σε αμερικανικά γουέστερν. Μία τυπική αμερικανική πόλη γεμάτη εμπορικά κέντρα πάνω στον ποταμό Ρίο Γκράντε με την αδερφική Σιουντάντ Χουάρεζ στη νότια όχθη του. Επιχειρήσαμε να περάσουμε τα σύνορα μία μέρα ώστε να επισκεφτούμε έναν οδοντίατρο για να μου απονευρώσει ένα δόντι που είχε σπάσει (στις ΗΠΑ ούτε από έξω μη διανοηθείτε να περάσετε από οδοντιατρείο…), αλλά οι Μεξικανοί μας γύρισαν πίσω επειδή το Iveco είναι πάνω από 3,5 τόνους. Μετά από ένα θαυμάσιο σαββατοκύριακο στο Franklin Mountains State Park – το καλύτερο σημείο για να κάνεις κάμπινγκ στην περιοχή των συνόρων – πήρα το Bottecchia μου και μπήκα ποδηλατώντας στη Χουάρεζ. Είναι απίστευτο πόσο αλλάζει το σκηνικό με το που περνάς τα σύνορα. Η πόλη είναι ακριβώς αυτό που βλέπουμε σε αμερικανικές ταινίες γυρισμένες στο Μέξικο. Το κέντρο της ήταν ένα ρημάδι με γκρεμισμένα κτίσματα, φθαρμένους δρόμους και περίεργες φυσιογνωμίες που τριγυρίζουν άσκοπα κάτω από τον καυτό ήλιο. Τα ναρκωτικά και η μαφία δίνουν και παίρνουν μας είπαν οι ντόπιοι. Μετά τη δίωρη απονεύρωση των 150 δολαρίων, με χαρά επέστρεψα στην οικογένεια που με περίμενε σε ένα πάρκο, ακριβώς πάνω στα σύνορα. Το βγες – μπες είναι μία συνοπτική διαδικασία χωρίς νέες σφραγίδες στο διαβατήριο, την οποία ακολουθούν καθημερινά χιλιάδες Αμερικανοί που εργάζονται στο Ελ Πάσο και διαμένουν, για λόγους κόστους, στη Χουάρεζ.
Από το Ελ Πάσο κινηθήκαμε για μερικά μίλια δυτικά στον interstate 10 παράλληλα με τα σύνορα. Στα αριστερά του δρόμου ήταν Μέξικο και στα δεξιά ΗΠΑ. Μετά την πόλη Λας Κρούσες, πήραμε τον US 70 προς τα βόρεια για το White Sands N.P., μία προστατευμένη περιοχή με ιδιαίτερη γεωλογική σημασία, λόγω των αμμόλοφων από γύψο που μοιάζει με λευκή άμμο. Είναι ένα εξωτικό, φωτογενές τοπίο και φιλικό ακόμη και τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού, καθώς το λευκό έδαφος διατηρείται δροσερό παρά την ακτινοβολία σε υψόμετρο 1.600 μέτρων. Το πάρκο είναι δημοφιλές σε φωτογράφους και οικογένειες με παιδιά και ιδανικό περιβάλλον για τσουλήθρες από τους αμμόλοφους με κάτι τεράστια frisbee. Το απίστευτο είναι ότι το 1945 έγινε εκεί δίπλα η πρώτη δοκιμή ατομικής βόμβας στην ιστορία και μέχρι σήμερα η ευρύτερη περιοχή ελέγχεται από τη NASA ως πεδίο δοκιμών – ευτυχώς για πιο ειρηνικές εφαρμογές.
ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΠΟΥΕΜΠΛΟ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΑΒΑΧΟ
Στο Νέο Μέξικο ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο πολιτισμός των Πουέμπλο ενώ στο ευρύτερο οροπέδιο του Κολοράντο παραμένει μέχρι σήμερα ζωντανό το Έθνος των Νάβαχο.
Στο εμβληματικό πρατήριο Clines Corners πατήσαμε για πρώτη φορά στην παλιά Route 66 και νοερά διασταυρωθήκαμε με τη διαδρομή του πρώτου The World Offroad. Χωρίς να την ακολουθήσουμε, όμως, καθώς συνεχίσαμε βόρεια προς τη Σάντα Φε, μία πόλη στα 2.000 μέτρα υψόμετρο, με pueblo revival αρχιτεκτονική και μία ζωντανή σκηνή τέχνης που την έχει καταστήσει έναν από τους αγαπημένους τόπους διαμονής για εύπορους – και λίγο εναλλακτικούς – συνταξιούχους Αμερικανούς. Μετά από μία απογευματινή βόλτα την αφήσαμε πίσω, καθώς αυτές οι μακιγιαρισμένες και κάπως σνομπ αμερικανικές πόλεις δεν είναι του γούστου μας. Από το Λος Άλαμος – όπου σχεδιάστηκε η πρώτη ατομική βόμβα – συνεχίσαμε προς το γραφικό Τάος, ώστε να επισκεφτούμε το Taos Pueblo, το μόνο χωριό με ιστορία χιλίων ετών στις ΗΠΑ, το οποίο κατοικείται σήμερα και μάλιστα από τους σημερινούς γηγενείς Πουέμπλο. Αν ο όρος Πουέμπλο δε σας λέει κάτι, είναι αυτός που έχει επικρατήσει του παλαιότερου Ανασάζι, ο οποίος θεωρείται σήμερα υποτιμητικός, καθώς οι «εχθροί» Νάβαχο ονόμαζαν έτσι την αρχαία φυλή της ευρύτερης περιοχής του Νέου Μέξικο.
Το Taos Pueblo είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του, που θυμίζει τη δική μας κυκλαδική αρχιτεκτονική αλλά με πλίθινους τοίχους στο χρώμα της λάσπης. Δυστυχώς δεν καταφέραμε να τον επισκεφτούμε, καθώς μέχρι τον Ιούλιο παραμένει κλειστός σε τουρίστες λόγω της πανδημίας. Προσπαθήσαμε αλλά μας γύρισαν πίσω στην μπάρα που υπάρχει ακριβώς έξω από το νέο Τάος. Στο Mesa Verde N.P. του Κολοράντο είχαμε τουλάχιστον την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον πολιτισμό των Πουέμπλο, αφού περάσαμε από το καταπράσινο Ντουράνγκο, την πόλη που η Αναστασία ήθελε να επισκεφτούμε καθώς τη θεωρεί γενέτειρα του αγαπημένου της κινηματογραφικού ήρωα Rango. Η Μέσα Βέρντε («πράσινο τραπέζι» στα ισπανικά) είναι ένα οροπέδιο, στο οποίο οι αρχαίοι Πουέμπλο έζησαν και καλλιέργησαν τη γη για αιώνες. Σε υπόγεια διαμερίσματα από το 650 μ.Χ. και στην κόψη των βράχων μέσα στα φαράγγια από τον 12ο αιώνα, όπου έχτιζαν παλάτια, χώρους λατρείας και οικίες ώστε να προστατεύονται καλύτερα από εχθρούς και κακοκαιρία. Οι αρχαίοι Πουέμπλο εγκατέλειψαν το οροπέδιο τον 13ο αιώνα και μετοίκησαν προς τα νότια, στη σημερινή Αριζόνα και το Νέο Μέξικο.
Εμείς, αφού εξερευνήσαμε το πάρκο επί δύο μέρες, το κυκλώσαμε και κατευθυνθήκαμε προς τα δυτικά και νότια ώστε να φτάσουμε στο εμβληματικό μνημείο Four Corners, όπου συναντώνται τέσσερις πολιτείες – Κολοράντο, Γιούτα, Αριζόνα και Νέο Μέξικο. Με μία παράκαμψη προς τον βράχο Shiprock, τον οποίο προσεγγίσαμε αυτοσχεδιάζοντας μέσα από τους χωματόδρομους που ανήκουν στην κοινότητα της γηγενούς φυλής. Από κοντά, ο βράχος αυτός που υψώνεται 600 μέτρα πάνω από την έρημο, είναι τουλάχιστον επιβλητικός, για να μην πω τρομακτικός. Έχει μία πολύ ιδιαίτερη ενέργεια το σημείο αυτό και δεν είναι τυχαίο ότι θεωρείται ιερός από τους Νάβαχο. Από σεβασμό αλλά και με κάποιο δέος, προτιμήσαμε να μη μείνουμε εκεί τη νύχτα.
Αν δεν έχετε ακούσει για το Navajo Nation, είναι μία ημιαυτόνομη περιοχή που απλώνεται στις τρεις – εκτός Κολοράντο – από τις πολιτείες που ανέφερα. Έχει τη μισή έκταση της Ελλάδας και πληθυσμό 180.000 κατοίκων περίπου, που είναι και το 50% όλων των Νάβαχο που ζουν στις ΗΠΑ. Το «Έθνος των Νάβαχο» υπακούει στους ομοσπονδιακούς νόμους, όχι όμως στους εκάστοτε πολιτειακούς, εκλέγει δικό του Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο και ορίζει δικό του νομοθετικό σώμα και δικαστές. Στη δική τους γλώσσα οι ίδιοι αποκαλούν τη φυλή τους Ντενέ (Diné). Νάβαχο τους αποκαλούσαν οι λευκοί.
«Κάθε κεφάλι είναι ένας κόσμος», είναι το αγαπημένο ρητό της Λίντα Βελάρδε, της γηγενούς καλλιτέχνιδας που δίνει υπαίθριες παραστάσεις με τον άντρα της στην πλατεία του Τάος.
