Ταξίδι στα Σκόπια με ηλεκτρικό αυτοκίνητο

Ταξίδι στα Σκόπια με ηλεκτρικό αυτοκίνητο: Το λες και περιπέτεια στο άγνωστο. Τα Βαλκάνια έχουν «μείνει πίσω» όσον αφορά τον εξηλεκτρισμό και τις υποδομές φόρτισης. Ένα ταξίδι χιλιάδων χιλιομέτρων, λοιπόν, με ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο που μόλις είχαμε πάρει στα «χέρια μας», αποτελούσε μεγάλη πρόκληση. Είδαμε και αντιμετωπίσαμε πολλά, σε ένα ακόμα, διαφορετικό ταξίδι.

Του Τρύφωνα Αλεξόπουλου, Φωτογραφίες: Δημήτρης Μανώλαρος

Η αλήθεια είναι πως το οδοιπορικό από την Αθήνα στη Βουλγαρία, του προηγούμενου τεύχους, μας «άνοιξε» τα μάτια. Ήταν μια εμπειρία που όντως ξέφυγε από τα τετριμμένα. Μπορεί να ταξιδεύουμε συνεχώς και να ανακαλύπτουμε μαζί σας νέα μέρη στη μαγευτική Ελλάδα, όμως, όπως κι αν το κάνουμε, το ταξίδι αυτό είχε κάτι το διαφορετικό! Για πρώτη φορά στο «Quattroruote» αποφασίσαμε να περάσουμε τα σύνορα οδικώς με αυτοκίνητο, με αφορμή την είσοδο της γειτονικής χώρας στη Ζώνη Σένγκεν και το «άνοιγμα» των συνόρων. Περάσαμε «αέρα», χωρίς καθυστερήσεις ή ελέγχους και φτάσαμε έως τη Φιλιππούπολη, μέσα από ένα κατάλευκο τοπίο, που σε πολλά σημεία θύμιζε σκηνικό από καρτ ποστάλ. Ναι, η Βουλγαρία δεν είναι hot προορισμός, αλλά μια προσιτή επιλογή που τελικά αξίζει. Διαβάστε το ταξιδιωτικό μας και θα καταλάβετε τους λόγους.

Με ένα τρίλιτρο εξακύλινδρο και τετρακίνητο θηρίο σαν την BMW X3 M50 ήταν δεδομένο ότι το μόνο που θα μας απασχολούσε θα ήταν ο ανεφοδιασμός της με 100άρα. Τίποτε άλλο. Δεν νομίζω ότι για εμάς τους… τρελούς και διψασμένους για περιπέτεια αυτό ήταν τελικά αρκετό. Όσο ωραία εμπειρία κι αν είναι να ταξιδεύεις με ένα πραγματικά πολυτελές και γρήγορο αυτοκίνητο. Είπαμε λοιπόν να ανεβάσουμε τον πήχυ για ακόμα μια φορά.

Βουλγαρία

Το KIA EV3 μόλις είχε πατήσει Ελλάδα και στα χέρια μας θα έφτανε η έκδοση με τη μεγάλη μπαταρία. Ήταν αυτονόητο πως θα ταξιδεύαμε. Το «Αθήνα-Θεσσαλονίκη», με όσο το δυνατόν μικρότερη διάρκεια ενδιάμεσης φόρτισης, είναι πάντα στο πλάνο όταν ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο υπόσχεται σχεδόν 600 χιλιόμετρα μικτής αυτονομίας. Έχουμε «βγάλει» από το μυαλό μας την ιδέα του αδιάκοπου ταξιδιού 500 χιλιομέτρων. Αυτός που έχει την ανάγκη να κάνει κάτι τέτοιο δεν θα αναζητήσει καν ηλεκτρικό, ενώ οι περισσότεροι, ανεξαρτήτως τύπου καυσίμου, πάντα θα κάνουν μια μικρή στάση για να επισκεφθούν την τουαλέτα, να ξεμουδιάσουν ή να «τσιμπήσουν» κάτι. Σε ένα ηλεκτρικό με μεγάλη αυτονομία, μια τέτοια στάση ισοδυναμεί με έως και +50% στην μπαταρία του, ίσως και παραπάνω, στον ανάλογο φορτιστή.

Στο προηγούμενο ταξίδι το πρόγραμμα έλεγε «καμία στάση» μέχρι τη συμπρωτεύουσα. Δεν είχαμε την πολυτέλεια του χρόνου, δεν ήταν όμως και απαραίτητη. Αυτή τη φορά τα πράγματα θα ήταν διαφορετικό και είχαμε ήδη μπει στο κλίμα των φορτίσεων από νωρίς. Δεν μας αρκούσε το ταξίδι μέχρι τη Θεσσαλονίκη, βέβαια. Το δίκτυο έχει αναπτυχθεί και εμείς το έχουμε κάνει ένα σωρό φορές με ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Σιγά την πρόκληση, θα πει ο φωτογράφος μας, Δημήτρης Μανώλαρος, όσο το σχεδιάζαμε. Και είχε απόλυτο δίκιο.

Δεν πήρε και πολύ για να εξετάσουμε το ενδεχόμενο του επόμενου ταξιδιού στα Βαλκάνια. Αλβανία ή Σκόπια ήταν το ζητούμενο. Θέλαμε ένα σχετικά σύντομο ταξίδι, που όμως να είναι και βατό. Με ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις σωστό προγραμματισμό πριν «τολμήσεις» να πατήσεις το «Start/Stop» και να ξεκινήσεις. Πρέπει να είσαι σίγουρος ότι στη διαδρομή σου θα έχει φορτιστές περίσσεμα, ώστε να είσαι εξασφαλισμένος για παν ενδεχόμενο. Ο καιρός, ο δρόμος ή η οδήγησή σου μπορεί να σε φέρουν σε τελείως λάθος εκτίμηση της αυτονομίας. Ευτυχώς, διαπιστώσαμε για ακόμη μια φορά ότι τα trip planners που έχουν ενσωματωμένα τα σύγχρονα ηλεκτρικά στο infotainment τους δεν πέφτουν έξω.

Ας μη βιαζόμαστε, όμως, κι ας κάνουμε μερικά βήματα πίσω για να μιλήσουμε σχετικά με την προετοιμασία. Η γνωστή εφαρμογή Plug Share, που περιλαμβάνει όλους τους φορτιστές του πλανήτη, είναι πάντα ο σύμβουλός μας σε τέτοια ταξίδια. Δεν χρειάστηκε και πολλή ώρα για να δούμε ότι η επιλογή της Αλβανίας, μέσω του συνοριακού σταθμού της Κακαβιάς, δεν ήταν και η καλύτερη. Μένει να το ανακαλύψουμε σε κάποιο επόμενο… επεισόδιο, αλλά οι διαθέσιμες επιλογές σταθμών φόρτισης και τα σχόλια από ιδιοκτήτες δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Άλλωστε, όρεξη για περιπέτεια είχαμε, όχι για ταλαιπωρία και οδική βοήθεια.

Ο διαδικτυακός «σύμβουλος φόρτισης» μας έδειξε ότι αν ξεκινούσαμε από τη Θεσσαλονίκη φορτισμένοι θα φτάναμε με μεγάλη άνεση στα Σκόπια, αλλά και ότι εκεί υπήρχαν 2-3 διαθέσιμοι ταχυφορτιστές άνω των 100 kW, εκτός από δεκάδες «μικρούς» των 7, 11 και 22. Δεν δώσαμε νούμερα για το επόμενο τζακ ποτ, μην πάτε να παίξετε και μας ρίχνετε τις ευθύνες του «κουβά».

Επίσης, υπήρχαν φορτιστές στα αντίστοιχα ΣΕΑ της Βόρειας Μακεδονίας. Δεν είχαμε κάτι να μας ανησυχεί, ούτε να μας αγχώνει. Έχουμε εμβαπτιστεί για τα καλά στα εξηλεκτρισμένα ταξίδια. Είχα και ένα EV3 ήδη στα χέρια μου, το οποίο εντός πόλης έκαιγε «αστεία» νούμερα. Από τη δουλειά στο σπίτι μου, την πρώτη ημέρα, έφτασα χωρίς να έχω κάψει ούτε σταγόνα… (δύναμη της συνήθειας, συγχωρέστε με), ούτε μισό ποσοστό από την μπαταρία. Από το 100% στο 100% με κατανάλωση 9 kWh/100 χλμ. και μια αναγεννητική πέδηση που μου έδινε πίσω τα διπλάσια. Τι θα μπορούσε να πάει στραβά;

Όσον αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, μας «έτρωγε» η περιέργεια από την αρχή. Δύσκολη η ιστορία για αυτή τη χώρα, ζόρικες και οι μεταξύ μας σχέσεις. Δεν είμαστε εδώ για να κάνουμε γεωπολιτική ανάλυση, όμως θέλαμε να πάρουμε μια ιδέα από το κλίμα που επικρατεί. Η Βόρεια Μακεδονία είναι από τις 27 Μαρτίου του 2020 μέλος του ΝΑΤΟ, όταν η Ελλάδα ήρε το βέτο της με τη Συμφωνία των Πρεσπών και την αλλαγή του ονόματος από Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ)/FYROM. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να ενταχθεί περισσότερες από δύο δεκαετίες, αλλά η διαδικασία έχει μπλοκαριστεί πολλές φορές. Αυτήν τη στιγμή οι διαπραγματεύσεις παραμένουν στάσιμες λόγω εσωτερικών αντιδράσεων και πολιτικών εξελίξεων στη Βουλγαρία. Αυτά τα λίγα, ενημερωτικά. Την ιστορία λίγο-πολύ την ξέρετε όλοι άλλωστε.

Δεν θα είχε «ελεύθερη» είσοδο στα σύνορα αυτή τη φορά. Πακετάραμε τα διαβατήριά μας, ζητήσαμε και την απαραίτητη Πράσινη Κάρτα για το αυτοκίνητο, κάναμε την έρευνά μας και προγραμματίσαμε το ηλεκτρικό ταξίδι μας. Θα διανύαμε στο σύνολο 1.500 χιλιόμετρα, με μία διανυκτέρευση στη Θεσσαλονίκη. Easy peasy-lemon squeezy, λένε οι Αμερικανοί. Παιχνιδάκι το λέμε εμείς! 식은 죽 먹기 το λένε οι Κορεάτες, για να είμαστε και σωστοί από πλευράς… αυτοκινήτου.

Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Πόσες φορτίσεις κάναμε; Πόσο κόστισε;

Το πρωί του διήμερου ταξιδιού μας και της νέας μας περιπέτειας είχε φθάσει. Την πρώτη μέρα, βέβαια, η αποστολή μας ήταν εύκολη. Μέχρι τη Θεσσαλονίκη, για να δούμε τις καταναλώσεις και πόση ώρα φόρτιση χρειάζεται στη διαδρομή 500 χιλιομέτρων το EV3 Long Range. Εκεί θα συναντούσαμε τον συνάδελφο Γιάννη Στέφου για ένα Podcast. Φαγητό και ύπνος νωρίς θα ακολουθούσε.

Δεν χρειάστηκε τίποτα περισσότερο από την εισαγωγή της Θεσσαλονίκης στο ενσωματωμένο πρόγραμμα πλοήγησης, με χάρτες της HERE. Εκεί είναι ενσωματωμένο και το ev planner της KIA, το οποίο μας υπέδειξε ότι με 98% μπαταρία που θα ξεκινούσαμε (εκτίμηση αυτονομίας στα 457 χιλιόμετρα με μέγιστη ένδειξη τα 754) θα χρειαζόμασταν δύο φορτίσεις. Μην κρυβόμαστε, δεν είναι κάτι που περιμέναμε και μας άλλαξε λίγο τα χρονικά σχέδια. Τo GPS «έλεγε» μια 38λεπτη και μία 9λεπτη φόρτιση, για να φτάσουμε στη Θεσσαλονίκη σε 5:30 ώρες και με 30% της μπαταρίας. Στο σύνολο 47 λεπτά χρονικό «καπέλο» για τις στάσεις φόρτισης, οπότε δεν θύμιζε σε τίποτα το προηγούμενο ταξίδι που είχαμε κάνει, που φορτίσαμε μόλις ένα 20λεπτο. Εντάξει, είχαμε φτάσει με 15%, αλλά και πάλι τα νούμερα δεν μας ενθάρρυναν. Ένα μισάωρο αργότερα και με ταχύτητα σταθερά στα 120 χλμ./ώρα (η ιδανική ταχύτητα ταξιδιού με ηλεκτρικό είναι τα 110, όμως τα 120 θεωρούμε πως είναι πιο νορμάλ και δεν καθιστά το ταξίδι κουραστικό, ακόμη και αν καίει λίγο παραπάνω) το GPS άλλαξε τα πλάνα των φορτίσεων σε δύο 20λεπτες. Μικρή διαφορά και στα ίδια μάλιστα σημεία. Μία φόρτιση στον «κλασικό» σταθμό στο ύψος της Λαμίας και μία στα ΣΕΑ Σκοτίνας, όπου και στα δύο σημεία προφανώς υπάρχουν ισχυροί ταχυφορτιστές της nrg και του δικτύου incharge.

Χωρίς να έχει αλλάξει κάτι στο οδηγικό μας στιλ, με το adaptive cruise control να δίνει ρυθμό στα 120 χλμ./ώρα και με το θερμαινόμενο κάθισμα στο φουλ (στη δική μου πλευρά τουλάχιστον), φτάσαμε στην ώρα μας στη Λαμία, 2 ώρες παρά λίγα λεπτά δηλαδή, και με την μπαταρία στο 49%. Το ίδιο το αυτοκίνητο υπολόγιζε ότι θα φτάσουμε με 43%, άρα έπεσε έξω, με την καλή έννοια. Η αυτονομία όμως στα 204 χιλιόμετρα με μισοφορτισμένη μπαταρία δεν ήταν ούτε κοντά σε αυτό που περιμέναμε. Ασυνήθιστα υψηλή η κατανάλωση, λοιπόν, στις 20,5 kWh/100 χλμ.

Και τα προβλήματα ξεκινούν. Ο φορτιστής με ισχύ 180 kW και ένα EV3 που δέχεται έως 135. Έχουμε φορτίσει τόσες φορές εκεί που δεν μπήκαμε καν στον κόπο να διπλοτσεκάρουμε. Τα 20 λεπτά είχαν περάσει και προς έκπληξή μας το αυτοκίνητο μας έγραφε στην οθόνη του ότι «η φόρτιση καθυστερεί λόγω προβλήματος του φορτιστή». Φορτίζαμε με μόλις 45 kW, οπότε και θέλαμε άλλα 17 λεπτά μέχρι το 80% που είχαμε ως στόχο, ακόμη και αν το KIA ζητούσε από την αρχή μόνο μέχρι το 74%. Θα άξιζαν τα λίγα λεπτά παραπάνω, αν φορτίζαμε δηλαδή με τη σωστή μέγιστη ισχύ.

Τέλος πάντων. Η 20λεπτη φόρτιση άγγιξε τα 40 λεπτά χωρίς εν τέλει να φτάσουμε το 80άρι (76%). Το πλάνο στην οθόνη είχε και πάλι αλλάξει με τα νέα δεδομένα μετά τη φόρτιση και μόλις ξεκινήσαμε. Θα χρειαζόμασταν μια 17λεπτη φόρτιση στα ΣΕΑ Σκοτίνας για να φτάσουμε στη Θεσσαλονίκη με 30%. Αυτή είναι μάλλον η προεπιλογή του συστήματος, αν και δεν βρήκαμε τρόπο να το αλλάξουμε από τις ρυθμίσεις. Το 28% που υπολόγισε για τα ΣΕΑ τελικά ήταν 30% μόλις φτάσαμε. Εντυπωσιακή η ανάπτυξη του δικτύου πάντως από την nrg και είναι κάτι που πρέπει να αναφέρουμε. Στη Σκοτίνα θα βρείτε 5 ταχυφορτιστές (ο ένας 360 kW), ενώ ετοιμάζονται κι άλλοι τέσσερις των 180 έκαστος. Η δεύτερη στάση μας κράτησε όσο έπρεπε, ένα 20λεπτο δηλαδή, ώστε να φτάσουμε το 60%. Από εκεί η Θεσσαλονίκη είναι κάτι περισσότερο από 90 χιλιόμετρα. Δεν υπήρχε βιασύνη ακόμη και αν είχαμε «μπόλικη» μπαταρία. Με 120 σταθερά ξανά, φτάσαμε στη Θεσσαλονίκη στις 15:20 το μεσημέρι και με 38% ποσοστό μπαταρίας.

Το ταξίδι μας διήρκεσε μαζί με τις φορτίσεις 5 ώρες και 40 λεπτά. Εάν παραβλέπαμε τις ενδείξεις του ev planner και πηγαίναμε με την εμπειρία μας και μόνο, η δεύτερη στάση για φόρτιση θα ήταν 10λεπτη και πάλι δεν θα φτάναμε με λιγότερο από 25%, αρκετό για όλη την υπόλοιπη ημέρα. Εάν πάλι στη Λαμία ο φορτιστής μας έδινε όσα kW έπρεπε, τότε το ταξίδι μας θα είχε διαρκέσει 20 λεπτά λιγότερο. Με άλλα λόγια, θα είχαμε κάνει το Αθήνα-Θεσσαλονίκη σε 5 ώρες και 20 λεπτά, ενώ θα μπορούσε να είχε γίνει σε 5 ώρες και 10 λεπτά. Τα μυστικά είναι η γρήγορη φόρτιση μέχρι το 80%, αλλά και να «γνωρίζεις» το αυτοκίνητό σου. Το πρώτο ταξίδι λοιπόν είναι πάντα αναγνωριστικό για να δεις πόσο καταναλώνει σε συνθήκες ταξιδιού.

Κόστος Ταξιδιού

Διόδια: 33,50 €

Κόστος φόρτισης από το σπίτι (78 kWh/0-100%): 12,07 €

Κόστος φόρτισης από ταχυφορτιστές (52,47 kWh): 29,91 €
Συνολικό κόστος: 75,48 €

Αλλαγή σκηνικού

Εάν θέλετε ένα tip για τα ταξίδια με ηλεκτρικό αυτοκίνητο, αυτό είναι να βρείτε ένα ξενοδοχείο που είτε θα έχει φορτιστή ή θα επιτρέπει τη φόρτιση από την πρίζα, με την ανάλογη χρέωση. Αν δεν βρίσκετε, τότε φροντίστε να έχει κάπου κοντά έναν σταθμό φόρτισης. Είναι σημαντικό να ξεκινάς την ημέρα σου με πλήρως φορτισμένη την μπαταρία, ειδικά εάν έχεις αρκετά χιλιόμετρα να διανύσεις. Το EV3 μάς περίμενε με 100% στην μπαταρία του και μια 400άρα χιλιόμετρα αυτονομίας, επηρεασμένα προφανώς από τις 20,8 kWh/100 χλμ. της κατανάλωσης του ταξιδιού μας από την προηγούμενη ημέρα. Ήταν η τελευταία φορά που θα ασχολούμασταν με καταναλώσεις και νούμερα (έτσι νομίζαμε τουλάχιστον).

Το πλάνο για τη δεύτερη ημέρα ήταν να περάσουμε τα σύνορα, να κάνουμε μια μικρή στάση στη Γευγελή και να φτάσουμε στα Σκόπια, στα οποία θα περνούσαμε όλο μας το πρωινό, ώστε να φύγουμε νωρίς το μεσημέρι για την Αθήνα. Όπως σας αναφέραμε και στην αρχή, είχαμε ήδη τσεκάρει τη διαθεσιμότητα των φορτιστών στην περιοχή και με δεδομένο ότι τα Σκόπια απείχαν περί τα 250 χιλιόμετρα, δεν υπήρχε κανένας λόγος ανησυχίας.

Θέλαμε 1 ώρα και 20 λεπτά για τον Συνοριακό Σταθμό Ευζώνων. Νομίζαμε τουλάχιστον, γιατί δεν είχαμε υπολογίσει ότι από το ξενοδοχείο μας, που βρισκόταν στη Θέρμη, θα έπρεπε να διαχύσουμε τα έργα για Flyover. Όπως καταλαβαίνετε, το ρολόι έδειχνε 08:30, ο κόσμος πήγαινε στις δουλείες του και η κίνηση ήταν στο κόκκινο. Με σύμμαχο την υπομονή μας και την ηρεμία που προσφέρει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο «ξεφύγαμε» από την κίνηση. Α, και με χαμηλή κατανάλωση, αφού πηγαίναμε αργά. Ο δρόμος προς τα σύνορα, η εθνική οδός Θεσσαλονίκης-Ευζώνων, για πολλά χιλιόμετρα έχει μια λωρίδα ανά κατεύθυνση, χωρίς νησίδα στη μέση και με πολλά μπαλώματα. Το τίμημα είναι 2,4€ λίγο πριν φτάσεις στα σύνορα. Ίδιο σκηνικό δηλαδή με το προηγούμενο μας ταξίδι στη Βουλγαρία, στον δρόμο μας για τον Προμαχώνα.

Ο καιρός δεν ήταν καλός. Όσο πλησιάζαμε τόσο περισσότερη μουντάδα είχε το τοπίο, με πολλή υγρασία και ψιλόβροχο. Φτάνοντας στα σύνορα, δεν μπορούσαμε παρά να συγκρίνουμε. Καλύτερη η κατάσταση από αυτήν που συναντήσαμε στον ερημωμένο πλέον Προμαχώνα, πολύ καλύτερη από το Τριεθνές του Έβρου. Και πάλι, όμως, μισοσβησμένες πινακίδες και χαλασμένη οθόνη που έγραφε «καλό ταξίδι». Σε προϊδεάζει κάπως, βέβαια, για όσα θα ακολουθήσουν.

Στις 9:30 το πρωί η κατάσταση στα σύνορα ήταν σχετικά χαλαρή. 5-6 αυτοκίνητα μόνο μπροστά μας, με τον έλεγχο να προχωράει γρήγορα. Η σειρά μας ήρθε, με επίδειξη των διαβατηρίων και μια απλή ερώτηση: Πού πηγαίνετε και γιατί; Λίγα μέτρα παρακάτω, η τελωνειακή υπάλληλος μας ρώτησε εάν μεταφέρουμε κάτι στη Βόρεια Μακεδονία. Τα σκυλιά «παραμόνευαν» στο μισάνοιχτο δωματιάκι. Η πλευρά των συνόρων της Βογοροδίτσας στην ίδια κατάσταση. Στο αντίστοιχο «παράθυρο» ο Βορειομακεδόνας αστυνομικός με το ζόρι μας μίλησε. Οριακά έγνευσε στο «good morning». Αφού του δώσαμε τα διαβατήρια, μας είπε «paper, πράσινο» σε σπαστά ελληνικά, οπότε και του δώσαμε το κινητό τηλέφωνο με το pdf. Καλύτερα να το έχετε εκτυπώσει και να το δώσετε μαζί με τα διαβατήρια. Μέσα σε ένα δεκάλεπτο είχαμε ξεμπερδέψει με τα τυπικά.

Ήμασταν πλέον στην άλλη πλευρά των συνόρων. Κάποια πράγματα ήταν οικεία, όχι από την ελληνική πραγματικότητα, αλλά από το προηγούμενο διασυνοριακό μας ταξίδι στα Βαλκάνια. Το πρώτο πράγμα που συναντάς είναι ένα καζίνο, που στο πάρκινγκ του είναι γεμάτο με φωτοβολταϊκά πάνελ. Η τιμή καυσίμου στο πρώτο βενζινάδικο (πάνω-κάτω ίδια με τα υπόλοιπα στη Βόρεια Μακεδονία) ένα 50λεπτο κάτω από την Ελλάδα, στο 1,30 € για την 95άρα. Κάπου εκεί είναι και η μεγάλη πινακίδα που σε καλωσορίζει στη χώρα. Είναι η ίδια πινακίδα πριν από τη Συμφωνία των Πρεσπών, αφού ξεκάθαρα φαίνεται πως απλά έχουν σβήσει και αντικαταστήσει τα γράμματα με τη νέα ονομασία. Το σκηνικό, αν και βαλκανικό, είχε τις δικές του αποχρώσεις. Πιο σκληρό, λιγότερο φιλόξενο, πιο ακατέργαστο. Και στον δρόμο μας κι άλλα καζίνο, κι άλλα μικρά μαγαζιά με ηλεκτρονικά παιχνίδια τύχης, από τα πρώτα μόλις χιλιόμετρα.

Πρώτη στάση στη Γευγελή. Είναι η πρώτη πόλη που συναντάς περνώντας τα σύνορα και, παρά το μικρό της μέγεθος, είναι ένας από τους δημοφιλείς προορισμούς. Φημίζεται κυρίως (καλά μαντέψατε) για τα καζίνο της, που αποτελούν πόλο έλξης για πολλούς Έλληνες επισκέπτες, ειδικά τα Σαββατοκύριακα. Εκτός από τον τζόγο, η πόλη έχει γίνει δημοφιλής και για τις οδοντιατρικές υπηρεσίες της, καθώς οι τιμές είναι σημαντικά χαμηλότερες από τις αντίστοιχες στην Ελλάδα.

Δεν είναι τυχαίο που είδαμε τόσες πολλές ταμπέλες στα ελληνικά, από διαφημίσεις για οδοντιάτρους και φαρμακεία μέχρι εστιατόρια, που φαίνεται ότι προσπαθούν να προσελκύσουν Έλληνες πελάτες. Η εικόνα της πόλης δεν έχει κάτι το ιδιαίτερο, με μια διακριτή αίσθηση στασιμότητας και αντιθέσεις. Θυμίζει σε ορισμένα σημεία ελληνικό χωριό. Μας έκανε εντύπωση ότι, παρά τον βροχερό καιρό, πολλοί ηλικιωμένοι κυκλοφορούσαν με ποδήλατο.

Σε αναζήτηση ταυτότητας

Τα Σκόπια απέχουν 150 χιλιόμετρα, δηλαδή περίπου 1 ώρα και 50 λεπτά, με τον αυτοκινητόδρομο να περνάει μέσα από ορεινά τοπία που, παρά τη φυσική τους ομορφιά, ενισχύουν τη γενική αίσθηση απομόνωσης. Τίποτα δε μας έκανε εντύπωση, εν ολίγοις. Ο δρόμος από τη Γευγελή προς τα Σκόπια είναι ένας τυπικός βαλκανικός αυτοκινητόδρομος. Μετρίως συντηρημένος, με κάποια φθαρμένα σημεία, αλλά γενικά βατός. Στο μεγαλύτερο κομμάτι του έχει δύο λωρίδες, ενώ από τις πολλές νταλίκες στη δεξιά λωρίδα συχνά συναντάς μεγάλες λακκούβες και μπαλώματα, που «δοκίμαζαν» την άνεση της ανάρτησης ενός πραγματικά άνετου αυτοκινήτου. Δεν θα ήταν ευχάριστη εμπειρία με ένα πιο παλιό.

Τα όρια κυκλοφορίας είναι ίδια, ίσως και πιο μικρά από αυτά της Ελλάδας. Τα διόδια είναι σίγουρα πιο χαμηλά (από 0,50 έως 2€ – το ταξίδι μέχρι τα Σκόπια κόστισε 4,2€). Η κίνηση είναι ελάχιστη, ειδικά τις καθημερινές. Καθώς απομακρύνεσαι από τα σύνορα, το τοπίο παραμένει μουντό, με μικρά χωριά και εγκαταλελειμμένα κτίρια που φανερώνουν μια οικονομική πραγματικότητα αρκετά διαφορετική από εκείνη της Βουλγαρίας, όπου η ανάπτυξη είναι έντονα αισθητή. Παντελής ήταν η έλλειψη ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Παρότι ταξιδεύαμε με το Kia EV3, δεν συναντήσαμε ούτε ένα άλλο ηλεκτρικό όχημα ούτε καν στα σημεία όπου βρίσκονταν φορτιστές. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της διαδρομής ήταν η ψηλή γέφυρα πάνω από το Κατλάνοβο και τον ποταμό Πτσίνια, που εκβάλλει στον Αξιό.

Κάποια χιλιόμετρα πριν φτάσουμε, ο αυτοκινητόδρομος επιτέλους απέκτησε μια πιο ευρωπαϊκή εικόνα, με φρέσκια άσφαλτο και περισσότερες λωρίδες. Πολλές και επαναλαμβανόμενες οι γιγάντιες πινακίδες για την πρωτεύουσα. Η πρώτη «καλωσορίσματος» είχε μια τρύπα. Μια ακόμη, σύγχρονη και ψηφιακή, λίγα μέτρα παρακάτω, μας έβαλε στο κλίμα της αντίθεσης από νωρίς, όπως και οι δεκάδες κάμερες που είχε ο κεντρικός δρόμος. Οι πινακίδες στην άκρη του δρόμου, που είδαμε και στο προηγούμενο ταξίδι μας, υπήρχαν παντού και στα Σκόπια. Κυρίως με διαφημίσεις τυχερών παιχνιδιών ή καζίνο.

Οι κάμερες ήταν ένα από τα πράγματα που μας άφησαν θετική εντύπωση. Το δεύτερο ήταν οι ποδηλατοδρόμοι σε όλους τους κεντρικούς δρόμους, με ειδικά φανάρια κυκλοφορίας. Η «γκρι» αύρα συνέχιζε όσο προχωρούσαμε προς το κέντρο. Παρατηρήσαμε πολλά ντίζελ αυτοκίνητα, τα οποία μάλλον δεν είχαν και dpf, αφού έβγαζαν ντουμάνια μαύρου καπνού. Δεν ήταν πολλά τα σύγχρονα αυτοκίνητα που είδαμε. Σίγουρα, όμως, το μάτι μας πήρε πολλά Hyundai Tucson και Kia Sportage, της τελευταίας τετραετίας. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ήταν μετρημένα στα δάχτυλα και τα περισσότερα ήταν ταξί. Είδαμε ένα MG4 και ένα VW ID.7. Στους δρόμους της πόλης κυκλοφορούν, επίσης, πολλά διώροφα αγγλικά λεωφορεία, τα οποία προέρχονται από την Κίνα (Yutong City Master) και, ενώ φαίνονται παλιά, στην πράξη εντάχθηκαν στον στόλο των αστικών συγκοινωνιών το 2011.

Οι πρώτες εικόνες της πόλης φέρνουν στο νου μια μετασοβιετική πραγματικότητα, αλλά με έντονες αντιθέσεις. Οι πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’70 και του ’80, με μουντούς τσιμεντένιους τοίχους και φθαρμένα μπαλκόνια, θυμίζουν το οικιστικό τοπίο έξω από τη Σόφια, αλλά εδώ η εικόνα δείχνει πιο «φορτωμένη», λιγότερο φροντισμένη. Δίπλα τους, μοντέρνα κτίρια με ψυχρή αρχιτεκτονική, αποτέλεσμα του σχεδίου «Skopje 2014», που άλλαξε ριζικά το κέντρο, δίνοντάς του μια αμφιλεγόμενη όψη, κάπου ανάμεσα στο φανταχτερό και στο επιτηδευμένο.

Και που γέμισε την πόλη με τεράστια αγάλματα, φυσικά. Η εμμονή αυτή προέρχεται από την ίδια κρατική πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2010 με στόχο να «αναδείξει» την εθνική ταυτότητα της χώρας. Μέσα σε λίγα χρόνια, η πρωτεύουσα γέμισε με περισσότερα από 100 αγάλματα, ειδικότερα στην κεντρική πλατεία. Εκεί υπάρχουν 47 στον αριθμό, τα οποία τοποθετήθηκαν τότε μέσα σε ένα Σ/Κ, μεταξύ αυτών και του Ιουστινιανού, κίνηση που κατέκριναν ακόμη και οι ίδιοι Σκοπιανοί. Ξεχωρίζει όμως το άγαλμα του «Πολεμιστή πάνω σε άλογο» (που στην πραγματικότητα αναπαριστά τον Μέγα Αλέξανδρο), το οποίο έχει ύψος 22 μέτρα και στέκεται πάνω σε μια εντυπωσιακή στήλη με σιντριβάνια. Τριγύρω υπάρχουν νεοκλασικά κτίρια με λευκές προσόψεις που θυμίζουν θεματικό πάρκο, όπως επίσης και το καράβι, εκεί στην προβλήτα του Αξιού, που μοιάζει με παλιό πειρατικό ή ιστιοφόρο του 17ου-18ου αιώνα και στην πραγματικότητα είναι εστιατόριο ή μπαρ. Δεν έχει καμία ιστορική σύνδεση με την περιοχή.

Καθώς περπατάς προς την Πέτρινη Γέφυρα, η ατμόσφαιρα αλλάζει. Από το σύγχρονο και επιβλητικό μεταβαίνεις στο αυθεντικό και ιστορικό. Είναι η βόλτα που πρέπει οπωσδήποτε να κάνεις. Το Παλιό Παζάρι διατηρεί την ταυτότητά του, με τα μικρά μαγαζιά, τα χαμάμ, τα τζαμιά και τις αγορές να θυμίζουν περισσότερο τις παλιές οθωμανικές πόλεις των Βαλκανίων. Η ζωή κυλά διαφορετικά εκεί, με τους ντόπιους να συχνάζουν σε καφενεία και παραδοσιακά μαγαζιά, προσθέτοντας μια αίσθηση αυθεντικότητας που λείπει από άλλες γωνιές της πόλης. Δεν μπορέσαμε να το προσεγγίσουμε και να παρκάρουμε, δυστυχώς, όμως φαίνεται και από μακριά ότι εκεί το σκηνικό αλλάζει και θυμίζει περισσότερο την αγορά μιας ανατολίτικης πόλης.

Η συμπεριφορά στον δρόμο θύμιζε Ελλάδα. Είδαμε κόσμο να πετάει τσιγάρα κάτω, οδηγούς να μπαίνουν ανάποδα σε στενά. Από την άλλη, δεν φάνηκε μια «βρόμικη» πόλη, με τους περισσότερους κεντρικούς δρόμους να είναι φροντισμένοι. Ακόμη και τα αδέσποτα σκυλιά είχαν ταμπελάκι στο αυτί τους. mΗ περιέργεια μας οδήγησε στο όρος Βόντνο (Vodno), το οποίο είναι το πιο γνωστό βουνό κοντά στην πόλη και μια δημοφιλής τοποθεσία για πεζοπορία. Στην κορυφή του βουνού βρίσκεται ο Σταυρός της Χιλιετίας, ένα τεράστιο μεταλλικό μνημείο ύψους 66 μέτρων, που χτίστηκε το 2002 ως σύμβολο της χριστιανικής παράδοσης των Σκοπίων. Μπορείς να ανέβεις είτε με το τελεφερίκ είτε με αυτοκίνητο μέχρι ένα σημείο και μετά με πεζοπορία. Στο πλαίσιο της αντίθεσης, στους πρόποδες του βουνού, βρήκαμε και την πιο ακριβή και πολυτελή συνοικία των Σκοπίων, με σύγχρονες κατοικίες, βίλες και νεόκτιστα ξενοδοχεία.

Σε γενικές γραμμές, η πόλη δίνει την εντύπωση πως προσπαθεί να δείξει κάτι που δεν είναι ακόμα. Ένα τεχνητό κέντρο με εντυπωσιακές προσόψεις, αλλά πίσω από αυτές φαίνεται ακόμα η παλιά γιουγκοσλαβική πραγματικότητα. Αυτή η αίσθηση του «φαίνεσθαι» κάνει όμως την εμπειρία μοναδική και τα Σκόπια ξεχωριστά. Είναι μια πρωτεύουσα εντυπωσιακή αλλά ταυτόχρονα ασυνεχής, όπου η εικόνα αλλάζει από δρόμο σε δρόμο.

Πρέπει να επισκεφθείς

Πλατεία: Η κεντρική πλατεία με το μεγαλοπρεπές άγαλμα του «Πολεμιστή πάνω σε άλογο» και τα νεοκλασικά κτίρια του προγράμματος «Skopje 2014».

Πέτρινη Γέφυρα: Συνδέει το ιστορικό Παλιό Παζάρι με το σύγχρονο κέντρο, σύμβολο της πόλης από τον 15ο αιώνα.

Παλιό Παζάρι: Η πιο αυθεντική γειτονιά των Σκοπίων, με οθωμανικά χαμάμ, μικρά μαγαζιά και καφενεία.

Φρούριο Kale: Ιστορικό κάστρο με όμορφη θέα στην πόλη, ειδικά το ηλιοβασίλεμα.

Σπίτι-Μουσείο Μητέρας Τερέζας: Μοντέρνο μουσείο αφιερωμένο στη βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης καλόγρια που γεννήθηκε στα Σκόπια.

Μετακινήσεις

Καύσιμα: Η τιμή της βενζίνης είναι περίπου 1,30-1,40€/λίτρο.

Δημόσιες συγκοινωνίες: Εισιτήριο λεωφορείου 0,65€, ημερήσιο πάσο 2,20€. Δεν υπάρχει μετρό, αλλά το δίκτυο λεωφορείων είναι εκτεταμένο.

Ταξί: Χαμηλές τιμές, κόστος διαδρομής στο κέντρο 2-4€.

Διαμονή

Ξενοδοχεία: Από 40 έως 50€ τη βραδιά για 3*, 70-100€ για 4-5*.

Airbnb: Από 30€ για μικρά διαμερίσματα στο κέντρο.

Hostels: Από 15 έως 20€ για κοιτώνες.

Η περιπέτειας μιας… φόρτισης

Η περιήγησή μας στα Σκόπια γρήγορα έφτασε στο τέλος της. Δεν μπορέσαμε να πάμε σε όλα τα μέρη που θέλαμε, λόγω της κίνησης και της έλλειψης πάρκινγκ, όμως είχαμε δει αρκετά. Είπαμε να παραλείψουμε, για λίγες ώρες τουλάχιστον, το μεσημεριανό, να πάμε να φορτίσουμε και να φάμε στον δρόμο μας προς Αθήνα. Ήταν νωρίς έτσι κι αλλιώς. Ένα μικρό λάθος μάς στο Plug Share μάς οδήγησε περίπου 7 χιλιόμετρα εκτός των Σκοπίων, σε ένα μεγάλο βενζινάδικο που από την πίσω πλευρά του «έκρυβε» έναν ταχυφορτιστή 100 kW. «Όλα καλά», σκεφτήκαμε. Με την μπαταρία μας στο 28% πλέον, δεν θα χρειαζόταν να φορτίσουμε περισσότερο από το κλασικό 20λεπτο για να πάμε στα ΣΕΑ Κορινού, μετά τη Θεσσαλονίκη. Ο φορτιστής ζητούσε στην οθόνη αφής κάρτα RFID, χωρίς κάποια άλλη επιλογή ή αναφορά. Από την πίσω πλευρά βρήκαμε ένα QR Code που μας οδήγησε στο site του παρόχου.

Και εκεί ήταν που άρχισαν τα προβλήματα. Το site ήταν μόνο στα σλάβικα. Δεν υπήρχε πουθενά επιλογή για αγγλικά. Η αυτόματη μετάφραση δεν δούλευε καλά στο site, αφού χαλούσε το interface και δεν μπορούσες να δεις τι αντιστοιχεί πού. Την άκρη τη βρήκαμε με ένα screenshot και μετάφραση από το Google Lens. Εκεί είδαμε ότι η χρέωση είναι 0,50€ για κάθε kWh (χαμηλότερα από την Ελλάδα), με μια επιπλέον αμελητέα χρέωση των 0,016€ (όχι δεν είναι λάθος) μετά το πέρας της μίας ώρας. Καλά όλα στη θεωρία, όμως στην πράξη δεν λειτούργησε ποτέ. Βάλαμε την κάρτα μας στο site από την τοπική πλατφόρμα ασφαλούς πληρωμής, τα χρήματα προκρατήθηκαν (32,51€ ζητούσε η υπηρεσία της φόρτισης για να ξεκινήσει) και μόλις πατούσαμε επόμενο ο φορτιστής έγραφε «τέλος φόρτισης». Δεν δοκιμάσαμε πάλι. Πανικοβληθήκαμε μη χάσουμε και άλλα χρήματα (η δέσμευση του ποσού απορρίφθηκε και τα χρήματα επιστράφηκαν λίγες ημέρες μετά), τσακωθήκαμε και λίγο για την επιλογή του φορτιστή. Ξέρετε πώς είναι αυτά…

Ο σωστός φορτιστής DC βρισκόταν πολύ κοντά στο αρχικό μας σημείο. Στο μεγάλο εμπορικό κέντρο στα Σκόπια, για την ακρίβεια. Βρίσκεται στην πίσω πλευρά του, ακριβώς έξω από το υπόγειο πάρκινγκ. Σαφώς πιο σύγχρονος στην όψη, με χρώματα που μας ήταν οικεία και με ένα εμπορικό κέντρο δίπλα. Τι θα μπορούσε να πάει στραβά, για ακόμα μια φορά. Πολλά QR Code. Αναλυτικά βήματα πάνω στον φορτιστή και μάλιστα στα αγγλικά. Στην πίσω πλευρά υπήρχε κι άλλο QR που οδηγούσε στη λήψη της εφαρμογής για smartphone. Την κατεβάσαμε σε iPhone, την προ-φορτώσαμε με το ελάχιστο ποσό και ετοιμαστήκαμε για φόρτιση. Αμ δε. Η εφαρμογή δεν λειτουργούσε, δεν προχωρούσε στην επιλογή του CCS2. Το καλώδιό του ήταν κλειδωμένο, με ένα κόκκινο λαμπάκι αναμμένο. Δοκιμάσαμε και επαναλάβαμε τη διαδικασία σε Android. Τζίφος. Δεν λειτουργούσε oύτε ο type 2, για να φορτίζαμε έστω… με 7,4 ή 11 kW.

Η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία. Είχαμε ενεργοποιήσει το πρόγραμμα τηλεφωνίας για την ημέρα, οπότε απλά πήραμε τηλέφωνο. Δεν μας εξέπληξε που αυτός που το σήκωσε μας είπε σε σπαστά αγγλικά ότι δεν ξέρει τίποτα για τον φορτιστή και ότι πήραμε σε Car Rental. Αργότερα ανακαλύψαμε ότι ανήκουν στον ίδιο όμιλο εταιριών. Από την πίσω πλευρά του φορτιστή είχε κι άλλο κινητό. Πήραμε σε αυτό και μας το έκλεισαν. Ένα μήνυμα ακολούθησε που έγραφε «call here» με άλλο κινητό. Παράξενα πράγματα…

Δεν είχαμε και άλλη επιλογή. Καλέσαμε και σε αυτό. Το σήκωσε κάποιος που μίλαγε άπταιστα αγγλικά. Συνεννοηθήκαμε αμέσως και κατάλαβε το πρόβλημά μας. Μας είπε πως όλα θα έπρεπε να λειτουργούν κανονικά και να του δώσουμε 5-10 λεπτά. Μας ξανακάλεσε από το what’s app και μας είπε ότι μίλησε με τον developer και πως υπήρχε πρόβλημα επικοινωνίας από τον κεντρικό server και πως θα λυθεί σε μισή ώρα. Δεν είχαμε κάτι άλλο να κάνουμε, οπότε περάσαμε την ώρα μας στο εμπορικό. Πήραμε και φαγητό, χρησιμοποιήσαμε και το «τραπέζι» του EV3.

O φίλος, Bosko, μας κάλεσε 40 λεπτά αργότερα για να μας πει πως το πρόβλημα δεν διορθώθηκε, αλλά ότι δεν χρειαζόταν να ανησυχούμε. Μας ενεργοποίησε τον φορτιστή ώστε να φορτίσουμε και να φύγουμε χωρίς άλλες καθυστερήσεις. Με 100 kW μάλιστα, όπως θα έπρεπε. Μας έστειλε την απόδειξη και μας είπε να τον πληρώσουμε την επόμενη ημέρα μέσω της εφαρμογής, αφού πρώτα αφαιρέσουμε τα δεσμευμένα ποσά. Οι 53,27 kWh μας κόστισαν 25,97, που μεταφράζεται σε 0,49 ευρώ. Υπομονή και επιμονή τελικά.

Επιστροφή στην ΑΘήνα

Το ταξίδι της επιστροφής στην Αθήνα κύλισε πολύ ομαλά, χωρίς απρόοπτα. Ο χρόνος του Θεσσαλονίκη-Αθήνα, έγινε σε 5 ώρες 20 λεπτά, έχοντας πλέον την απαραίτητη εμπειρία με το EV3. Φτάσαμε με 18% στην Αθήνα, όμως δεν χρειαζόμασταν και παραπάνω. Οι φορτίσεις κράτησαν όσο έπρεπε, οπότε στις δύο των -max- 20 λεπτών είχαμε πάρει την απαραίτητη ενέργεια που χρειαζόμασταν. Ναι, πηγαίναμε πιο γρήγορα και είχαμε τον κλιματισμό ενεργό λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας, η οποία δεν ήταν με το… μέρος μας, για ένα εξηλεκτρισμένο ταξίδι, τουλάχιστον.

Είναι η Βόρεια Μακεδονία ένας προορισμός που αξίζει να επισκεφτείτε; Σε αντίθεση με το προηγούμενο ταξίδι μας στην Βουλγαρία, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο. Τα Σκόπια έχουν σίγουρα ένα κοινωνικοπολιτικό ενδιαφέρον, ειδικότερα στο κέντρο. Η Πλατεία, τα μνημεία, τα αγάλματα και το παζάρι. Εάν αποφασίσετε να πάτε ώστε να δείτε το κάτι διαφορετικό, είναι τα τρία μέρη που θα βάλετε στο google maps. Ωστόσο, η πλευρά προς τις Πρέσπες, με την Λίμνη Οχρίδα έχει περισσότερο ενδιαφέρον και πολύ μεγαλύτερη φυσική ομορφιά, που δικαιολογεί τα tours που γίνονται στην περιοχή από τα τουριστικά γραφεία. Υπάρχει πάντα και η επιλογή για τα Καζίνο και τις οδοντοστοιχίες στη Γευγελή, είναι και αυτό κάτι.

Διαβάστε περισσότερα για την αυτονομία του KIA EV3 στην αναλυτική δοκιμή του ΕΔΩ, αλλά και για την έκδοση που όντως έχει μεγάλη αυτονομία!