Κείμενο: Άκης Τεμπερίδης - Φωτογραφίες: Α.Τ., Rolling Turtles, Westfalia
Το τροχόσπιτο έχει μεγάλη ιστορία στην Ελλάδα, μισού αιώνα τουλάχιστον. Στη δεκαετία του ’70, το ανακάλυψαν οι ημεδαποί baby boomers – η γενιά των γονιών μας δηλαδή που είχαν γεννηθεί μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο – ως εναλλακτική λύση διακοπών στα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Την ίδια εποχή προέκυψε η φαεινή ιδέα των αγροτεμαχίων, χωραφιών δηλαδή σε αγροτικές περιοχές που αγόραζαν φτηνά οι μεγαλομεσίτες από τους γαιοκτήμονες, τα χώριζαν σε κομμάτια 250-500 μέτρων και τα πουλούσαν «εξ’ αδιαιρέτου».
Σε μία πενταετία, οι περισσότεροι Έλληνες απέκτησαν το χωραφάκι τους και σύντομα ένα τσαρδί μέσα σ’ αυτό. Αυθαίρετο φυσικά, το οποίο νομιμοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80 με αποτέλεσμα την καταστροφή μεγάλου μέρους του ελληνικού τοπίου, τρεις δεκαετίες μετά την τσιμεντοποίηση όλων σχεδόν των ελληνικών πόλεων, με την άλλη made in Greece επινόηση, εκείνη της αντιπαροχής. Και κάπως έτσι πέθανε το τροχόσπιτο, ή καλύτερα, μετατράπηκε σε μόνιμο κατάλυμμα κάτω από ένα καρκινογόνο ΕΛΕΝΙΤ σκέπαστρο για σκιά. Με τους τροχούς του στην τσιμεντένια πλάκα, ώστε να μη θεωρείται αυθαίρετο.
Το αυτοκινούμενο τροχόσπιτο δεν έχει αντίστοιχα μακρόχρονη ιστορία στην Ελλάδα. Μάλλον, δεν έχει καθόλου ιστορία, αν εξαιρέσουμε τους χιλιάδες Ευρωπαίους που επισκέπτονται τη χώρα μας κάθε καλοκαίρι. Χωρίς να σας κουράσω με τα τερτίπια της ελληνικής γραφειοκρατίας που σκότωσε το είδος πριν καν γεννηθεί, να σημειώσω ότι οι «αυτοκινούμενοι οικίσκοι» αρχικά ήταν από δύσκολο έως αδύνατο να νομιμοποιηθούν.
«Μέχρι το 2002 δεν μπορούσες να εισάγεις καινούριο αυτοκινούμενο, καθώς έπρεπε να περάσει από ειδική έγκριση τύπου, η οποία σκόνταφτε συνήθως πάνω στο υγραέριο», μας λέει ο Γιώργος Παναγούλιας, ιδιοκτήτης της εταιρίας Camper Greece, ένας από τους πραγματικούς ειδήμονες του χώρου. Από το 2003 και μετά, πρακτικά μπορούσες να εισάγεις αυτοκινούμενο, όμως η βαριά φορολογία στην αγορά (βλ. τέλος ταξινόμησης) και το υψηλό κόστος χρήσης, λόγω των ακριβών τελών κυκλοφορίας, των ασφάλιστρων, των τεκμηρίων και του φόρου – αργότερα – πολυτελείας, κράτησαν την αγορά στο μηδέν, με εξαίρεση την ανθηρή τριετία 2007 – 2009 που πουλήθηκαν περίπου 150 αυτοκινούμενα σε ετήσια βάση.
Στη δεκαετία της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, η αγορά περιορίστηκε σε αποσπασματικές εισαγωγές μεταχειρισμένων και σε μετατροπές φορτηγών ή ημιφορτηγών. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, το ξέσπασμα της πανδημίας είχε ευεργετική επίδραση στην αγορά αυτοκινούμενων τροχόσπιτων.
Οι βορειοευρωπαίοι στράφηκαν σ’ αυτά όταν είδαν τις πτήσεις να περιπλέκονται και τον συμβατικό, ξενοδοχειακό τουρισμό να γίνεται απαγορευτικός, ή και επικίνδυνος για τη μετάδοση της ασθένειας. Το αποτέλεσμα ήταν οι πωλήσεις αυτοκινούμενων στην Ευρώπη να αυξηθούν κατά 11,6% σε σχέση με το 2019 και να φτάσουν τα 234.843 οχήματα, αριθμό – ρεκόρ από το 1980 και μετά και δεύτερο μεγαλύτερο στην ιστορία.
Μόνο στη Γερμανία, η αγορά ξεπέρασε το φράγμα των 100.000 για πρώτη φορά, ενώ οι πωλήσεις στη Δανία και τη Φινλανδία αυξήθηκαν κατά 25,9 και 13,7% αντίστοιχα. Ακόμη και στην Ιταλία και τη Γαλλία, οι πωλήσεις αυτοκινούμενων αυξήθηκαν (+3,9 και +1,7%), ενώ χτύπημα δέχθηκαν μόνο οι αγορές της Μ. Βρετανίας (-19,3%) και της Ισπανίας (-4,4%). Η ελληνική αγορά, φυσικά, δεν υπάρχει πουθενά στις μετρήσεις και αυτό δεν οφείλεται μόνο στη διαφορετική κουλτούρα μας – όλοι έχουμε ένα εξοχικό και όσοι δεν έχουμε, προτιμάμε rooms to let και ξενοδοχεία – αλλά και σε οικονομικούς λόγους. «Ένα Roller που κοστίζει 55.000 ευρώ στη χώρα του, την Ιταλία», μας λέει ο κ. Παναγούλιας, «έφτανε στις 85.000 στην Ελλάδα με ΦΠΑ και τέλος ταξινόμησης».
Πέρυσι τον Ιούλιο η κατάσταση άλλαξε προς το καλύτερο, όταν ψηφίστηκε ο νόμος 4714/2020, στο άρθρο 6 του οποίου αναφέρεται: «τα αυτοκινούμενα τροχόσπιτα της Δασμολογικής Κλάσης Δ.Κ. 8703 της Συνδυασμένης Ονοματολογίας (Σ.Ο.), απαλλάσσονται από το 75% του προβλεπόμενου από τις διατάξεις του παρόντος τέλους ταξινόμησης». Της ρύθμισης αυτής είχε προηγηθεί, όπως μάθαμε, σκληρό μαρκάρισμα στο Υπουργείο Οικονομικών από σοβαρούς επιχειρηματίες του κλάδου, όπως ο Γιώργος Παναγούλιας, ο Αντώνης Ζαμπέτας της Zampetas Camping Megastore από τη Θεσσαλονίκη και ο Αδάμ Ασημακόπουλος της Caravan Expert.
Σήμερα, οι τιμές ενός αυτοκινούμενου τροχόσπιτου προδιαγραφών Euro 6 είναι ελαφρώς υψηλότερες από την υπόλοιπη Ευρώπη, όμως η αγορά του συνεπάγεται ελάχιστο κόστος 2500-3000 ευρώ ετησίως για τέλη κυκλοφορίας, ασφάλεια και φόρο πολυτελείας, χωρίς να συνυπολογίζουμε πιθανά τεκμήρια διαβίωσης. Να προσθέσω εδώ ότι για το Iveco της The World Offroad αποστολής μας, με τις ιταλικές πινακίδες το πάγιο κόστος χρήσης είναι αμελητέο: μόλις 45 ευρώ τέλη κυκλοφορίας και 300 ασφάλεια για τρίτους μαζί με οδική βοήθεια. Το ιταλικό κράτος, βλέπετε, αναγνωρίζει τα οχήματα αυτά ως ειδικού σκοπού κι έτσι στηρίζει την οικονομία ολόκληρου επαγγελματικού κλάδου.
RENT A CAMPER
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, οι άνθρωποι του ελληνικού caravanning πιστεύουν ότι τα αυτοκινούμενα έχουν μέλλον και στην Ελλάδα. Ειδικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας το 2020, πολλοί Έλληνες αντιλήφθηκαν ότι αυτός είναι ένας ασφαλέστατος τρόπος να κάνουν διακοπές. Κάποιοι έφτιαξαν αυτοσχέδια camper, μερικοί αγόρασαν καινούρια ή μεταχειρισμένα ενώ άλλοι στράφηκαν στις λιγοστές εταιρίες ενοικίασης, οι οποίες δούλευαν μέχρι πρότινος σχεδόν αποκλειστικά με ξένους.
Κάποιοι θεώρησαν ότι η ενοικίαση ενός camper δεν είναι φτηνή υπόθεση. Και δεν είναι πουθενά στην Ευρώπη. Αν κάνετε μία έρευνα αγοράς, θα δείτε ότι οι τιμές κυμαίνονται από 110-165 ευρώ τη χαμηλή περίοδο και από 150-200 ευρώ την ημέρα τους καλοκαιρινούς μήνες. Σ’ αυτά τα ποσά ίσως χρειαστεί να προσθέσετε 30-40 ευρώ για έξτρα εξοπλισμό κάμπινγκ και για μεγαλύτερη ασφαλιστική κάλυψη, αλλά και εφάπαξ ποσό 80-100 ευρώ για τον καθαρισμό και την απολύμανση του αυτοκινούμενου λόγω Covid-19. Φυσικά, αν προτιμάτε να μένετε σε οργανωμένα κάμπινγκ, πρέπει να υπολογίζετε 25-40 ευρώ τη νύχτα επιπλέον. Κι ενώ κάποια μεγάλα αυτοκινούμενα μπορούν να κοιμήσουν 5-6 άτομα, ο περιορισμένος χώρος τους δεν εξασφαλίζει την ιδιωτικότητα δύο οικογενειών, οπότε όλο το κόστος βαραίνει συνήθως μία οικογένεια.
Κάποιοι λοιπόν λογικά θα σκεφτούν: «γιατί να μην πάμε σε ένα ξενοδοχείο»; Όμως αυτή είναι ξεπερασμένη αντίληψη. Δεν πρέπει να βλέπουμε το caravanning ως μία φτηνή λύση διακοπών – όπως οι γονείς μας τη δεκαετία του ’70 – αλλά ως μία εναλλακτική και μάλιστα premium εμπειρία, πιο μποέμικη και ελεύθερη, πιο κοντά στη φύση και στην περιπέτεια. Και με χαμηλότερο οικολογικό αποτύπωμα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. Αν είναι να νοικιάσεις ένα αυτοκινούμενο και να μείνεις δέκα μέρες σε κάμπινγκ, καλύτερα μείνε σε σκηνή ή νοίκιασε ένα δωμάτιο μπροστά στη θάλασσα.
Το αυτοκινούμενο το χρειάζεσαι για να εξερευνήσεις μία χώρα, να ανακαλύψεις και να διανυκτερεύσεις σε πρωτόγνωρα σημεία, τα οποία οι υπόλοιποι μπορούν να χαρούν μόνο για λίγες ώρες μέσα στη μέρα. Χωρίς άγχος για τουαλέτα και φαγητό. «Εμείς παρακινούμε τους πελάτες μας να κάνουν ελεύθερη διαβίωση», μας λέει ο Ερμής Χέλμης, ιδιοκτήτης της Luna Trips, μίας εταιρίας που ξεκίνησε από την ενοικίαση σκαφών και διαθέτει πλέον ένα μικρό στόλο από campervan VW Transporter 4×4, Caddy και γερμανικών αυτοκινούμενων.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ VANLIFE
Έχετε ακούσει για το κίνημα vanlife που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια στις ΗΠΑ και κάνει θραύση στο instagram; Νέοι, ελεύθεροι κι ωραίοι της γενιάς των μιλένιαλ, απόγονοι των χίπις με σπουδές και μεταπτυχιακά, παρατούν τη ζωή στην πόλη, φτιάχνουν ένα campervan – κατά προτίμηση ένα παλιό VW Transporter (γι΄αυτό έγιναν ανάρπαστα!) – και ταξιδεύουν ως ψηφιακοί νομάδες ανά τον κόσμο, βγάζοντας τα προς το ζην από φωτογραφίες με τοποθετήσεις προϊόντων και χορηγίες στο instagram.
Αυτό το πνεύμα έπιασε η Rolling Turtles, μία start up που ίδρυσε ένας νέος επιχειρηματίας προερχόμενος από τη Γερμανία, ο Κωνσταντίνος Κοταλακίδης. «Την έφτιαξα γιατί ήθελα να αλλάξω τη ζωή μου και να προτείνω στους ανθρώπους ένα νέο τρόπο ζωής στην Ελλάδα». Η εταιρία διαθέτει ένα στόλο από 19 «χελωνάκια», κυρίως VW T6 και Isuzu D-Max 4×4, τα οποία έχουν σχεδιαστεί και διαμορφωθεί από τη Rolling Turtles για ταξίδια περιπέτειας στην Ελλάδα. «Σαν τα pick up camper μας δεν υπάρχουν άλλα στην Ευρώπη», μας λέει ο Κωνσταντίνος, «κι αυτό επειδή η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα της με ελεύθερη πρόσβαση στη φύση».
Αν τα full size αυτοκινούμενα είναι φτιαγμένα για οικογένειες και μεγαλύτερες ηλικίες που θέλουν όλες τις ανέσεις πάνω σε τέσσερις τροχούς, τα campervan ή τα pick up camper με τις σκηνές οροφής είναι ιδανικά για πιο νέους – σε αντίληψη – ανθρώπους, για επίδοξους vanlifers δηλαδή που θυσιάζουν άνετα την πολυτέλεια μίας κλειστής τουαλέτας στο βωμό της απόλυτης επαφής με τη φύση. Τους αρέσει να τρώνε και να κάνουν ντους έξω και να κοιμούνται ψηλά, χωρίς τοίχους τριγύρω. Κι αυτό δεν αποκλείεται να εξελιχτεί σε τάση και στην Ελλάδα, ειδικά από τη στιγμή που αυτή η ζωή έχει και χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Εσείς, αλήθεια, τι είδους vanlifer είστε;
INFO
Αντιπρόσωπος Hymer και Roller, εξειδικεύεται στην πώληση, ενοικίαση και επισκευή αυτοκινούμενων. Φέτος ετοιμάζει το πρώτο πολυχώρο για camper της Ελλάδας, στην Παλλήνη Αττικής.
https://camping-megastore.gr/el/
Μεγάλο e-shop και πολυκατάστημα ειδών κάμπινγκ στη Θεσσαλονίκη με τμήμα πωλήσεων και εξειδικευμένο συνεργείο για αυτοκινούμενα.
Αντιπρόσωπος της Westfalia, ενοικιάσεις campervan και 4×4 pick up camper, e-shop και οργανωμένες εκδρομές περιπέτειας.
Ενοικίαση campervan και ιστιοπλοϊκών σκαφών με πνεύμα περιπέτειας.
Πωλήσεις και ενοικιάσεις αυτοκινούμενων και ρυμουλκούμενων τροχόσπιτων, e-shop, συνεργείο.
Ενοικιάσεις αυτοκινούμενων.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ
- Μην αφήνετε εμφανή αντικείμενα στην καμπίνα οδήγησης.
- Να ελέγχετε πάντα γύρω από το αυτοκινούμενο πριν ξεκινήσετε.
- Προσοχή στους επιτόπιους ελιγμούς και στις πινακίδες επιτρεπόμενου ύψους.
- Να αποφεύγετε στενούς δρόμους ιδίως σε τουριστικά χωριά και πόλεις.
- Μην ταξιδεύετε με τους επιβάτες στο πίσω μέρος χωρίς ζώνη ασφαλείας.
- Στο κάμπινγκ να σέβεστε τον χώρο και την ιδιωτικότητα των άλλων θαμώνων.
- Για εύρεση ελεύθερου κάμπινγκ κατεβάστε την εφαρμογή park4night στο κινητό.
- Μην ανάβετε φωτιά όπου δεν επιτρέπεται, να διαχωρίζετε τα απορρίμματα και να μην αφήνετε σκουπίδια και ανακυκλώσιμα στη φύση.
- Ρίχνουμε τα γκρίζα νερά (της βρύσης κουζίνας/WC) στο κάμπινγκ ή σε σχάρες αποχέτευσης.
- Αδειάζουμε την κασέτα των «μαύρων νερών» μόνο σε ειδικούς χώρους αποχέτευσης. Ποτέ στη φύση όταν χρησιμοποιούμε χημικό υγρό.
- Εφοδιαστείτε με υγρομάντηλα και αντισηπτικό και βγάζετε τα παπούτσια πριν μπείτε στο αυτοκινούμενο.
- Πάρτε τις ελάχιστες δυνατές αποσκευές και ρούχα για τις διακοπές.
- Κρατάτε τον εσωτερικό χώρο τακτοποιημένο.
- Το καλοκαίρι σταθμεύουμε το αυτοκινούμενο στη σκιά με ανοιχτά παράθυρα, ώστε να διατηρείται δροσερό εσωτερικά.
- Κάνουμε οικονομία ρεύματος (φώτα, ψυγείο κτλ.) και ελέγχουμε καθημερινά την κατάσταση των μπαταριών. Όπου βρίσκουμε ρεύμα 220V συνδέουμε το αυτοκινούμενο. Χρησιμοποιούμε με σύνεση τον inverter 12-220V.
ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του γερμανικού ινστιτούτου Ενέργειας και Περιβαλλοντικής Έρευνας IFEU, οι διακοπές με τροχόσπιτο έχουν μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα από τις συμβατικές (αυτοκίνητο ή αεροπλάνο + ξενοδοχείο) και ελαφρώς μεγαλύτερο από τις διακοπές με τρένο και αυτό οφείλεται στο ότι μία διαμονή σε ξενοδοχείο εκπέμπει 10 φορές περισσότερο CO2/άτομο από ένα αυτοκινούμενο σε κάμπινγκ. Ακόμη και η εξοικονόμηση ενέργειας που γίνεται με μαζικά μέσα μεταφοράς δεν αρκεί για να αντισταθμίσει τις υψηλότερες εκπομπές της διαμονής σε δωμάτιο. «Η έρευνα εξέπληξε ακόμη κι εμάς που θεωρούσαμε το τρένο ως το πιο οικολογικό μέσο ταξιδιού», δήλωσε ο Fabian Bergk από το IFEU.
