Mύθοι και αλήθειες για τιμή στην βενζίνη: Μας κλέβουν στην αντλία; – Τι μας λένε άνθρωποι του κλάδου

Σε χρονικό διάστημα τεσσάρων μηνών το μέσο κόστος της απλής αμόλυβδης βενζίνης στην Ελλάδα έχει αυξηθεί περίπου κατά 28%, με τους φορείς της αγοράς να εκτιμούν για το επόμενο χρονικό διάστημα ότι οι τιμές θα παραμείνουν, σταθερά, σε υψηλά επίπεδα.

«Αυτή τη στιγμή είναι, καθαρά, γεωπολιτικό θέμα», δήλωσε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ), Γιάννης Αληγιζάκης, εξηγώντας πως «όσο συνεχίζεται η κρίση στην Ουκρανία και όσο υπάρχουν κυρώσεις προς τη Ρωσία -δηλαδή για πολύ καιρό ακόμη- δεν υπάρχει αισιοδοξία ότι θα υποχωρήσουν, αισθητά, οι τιμές των καυσίμων. Αντιθέτως, το πετρέλαιο (σ.σ.: που επηρεάζει τη διαμόρφωση του κόστους της βενζίνης, του diesel κίνησης κ.λπ.) θα κινείται στην περιοχή των 120 δολαρίων το βαρέλι. Αυτό βλέπουμε αυτή τη στιγμή, με πολύ μικρές αυξομειώσεις προς τα πάνω και προς τα κάτω».

Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, ημέρα εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η μέση τιμή της απλής αμόλυβδης στην Ελλάδα ήταν 1,89 ευρώ το λίτρο, ενώ μέσα στην τρέχουσα εβδομάδα «σκαρφάλωσε» ακόμη και στα 2,42 ευρώ το λίτρο (20/6).

Κατανάλωση

Στο μεταξύ, όπως επισήμανε ο κ. Αληγιζάκης, έχει αρχίσει να διαφαίνεται πτώση στην κατανάλωση της βενζίνης, της τάξεως του 5%, συγκρίνοντας τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρυσι. Απέδωσε αυτή την εξέλιξη στη γενικότερη ακρίβεια που καταγράφεται -πέραν των καυσίμων, δηλαδή σε τρόφιμα, ρεύμα κ.λπ.- και πιέζει τον προϋπολογισμό του μέσου νοικοκυριού.

Μάλιστα απάντησε αρνητικά στο διαχρονικό ερώτημα: Υπάρχει περίπτωση η τιμή στην αντλία να αυξάνεται άμεσα όταν ανεβαίνουν οι διεθνείς τιμές, αλλά να μη μειώνεται εξίσου γρήγορα όταν αυτές υποχωρούν; Συγκεκριμένα, υποστήριξε πως η επιβολή του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους που μπορούν να έχουν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αγορά των καυσίμων, έχει αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο.

Με την τροπολογία που πέρασε το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΥΠΑΝ), τον περασμένο Μάρτιο, απαγορεύεται η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, όταν το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 1ης.9.2021. Ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο από 5.000 έως 1 εκατ. ευρώ.

«Συνεπώς, αν ένα πρατήριο αγοράσει, σήμερα, με φτηνή τιμή, είναι υποχρεωμένο, βάσει του πλαφόν, να την περάσει (σ.σ.: και στη λιανική). Εάν δεν το κάνει, είναι αυτόματα παραβατικό και του επιβάλλεται πρόστιμο. Είμαστε εντελώς αντίθετοι με το πλαφόν, καθώς πιστεύουμε στην ελεύθερη αγορά, αλλά έχουμε την ησυχία μας, πλέον», τόνισε ο κ. Αληγιζάκης, σε σχέση με το παραπάνω, διαχρονικό, όπως το χαρακτήρισε ερώτημα.

Ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ υπογράμμισε πως σε μία ελεύθερη αγορά, με 5.500 πρατήρια, δεν θα ήταν ποτέ δυνατό να συμφωνήσουν όλα σε μια εναρμονισμένη πρακτική, σημειώνοντας ακόμη πως αν ένα πρατήριο πουλάει ακριβά και δεν περνάει τη μείωση σε μία κανονική περίοδο -όταν δεν υπάρχει το πλαφόν-, θα βγει εκτός αγοράς.

Σε γενικές γραμμές, θέση του ΣΕΕΠΕ είναι πως «οι χονδρικές τιμές στην Ελλάδα καθορίζονται από τις διεθνείς τιμές των τελικών προϊόντων πετρελαιοειδών -όχι από τις τιμές του αργού- και διαμορφώνονται από τον μέσο όρο των τελευταίων τεσσάρων ημερών (των τελικών τιμών του κάθε προϊόντος).

Επομένως, είναι λογικό να υπάρχει μια σχετική υστέρηση στην εμφάνιση των αυξομειώσεων των διεθνών τιμών στην ελληνική αγορά.

Οι εταιρίες εμπορίας διαμορφώνουν τις τιμές τους καθημερινά με βάση τις τιμές των διυλιστηρίων. Και όσο είναι σε ισχύ το «πλαφόν», η εφοδιαστική αλυσίδα είναι υποχρεωμένη να περνά τις όποιες αυξήσεις ή μειώσεις υπάρχουν στην αντλία».

Διεθνείς τιμές

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ), Θέμης Κιουρτζής, επικαλούμενος στοιχεία από το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων του ΥΠΑΝ, τόνισε πως οι αυξήσεις στις διεθνείς τιμές των καυσίμων περνούν αργότερα στη λιανική από ό,τι οι μειώσεις. «Δηλαδή αν κάνει 5 ημέρες, μεσοσταθμικά, να αυξηθεί η τιμή, κάνει 4 ημέρες να πέσει, αντίστοιχα», δήλωσε χαρακτηριστικά στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, τονίζοντας πως έτσι λειτουργεί, διαχρονικά, ο ανταγωνισμός.

Ο ίδιος εκτίμησε πως, κατά κύριο λόγο, «ο καταναλωτής μαθαίνει ότι αυξήθηκαν οι τιμές, όταν τις βλέπει στο πρατήριο. Δεν έχει την πληροφόρηση, όμως, ότι αρκετές ημέρες πριν από την αύξηση στα πρατήρια, έχει προηγηθεί η αύξηση της τιμής στα διυλιστήρια». Ο πρόεδρος της ΠΟΠΕΚ επισήμανε πως «το διυλιστήριο αγοράζει αργό. Διυλίζει το προϊόν και δεν το πουλάει σύμφωνα με το κόστος διύλισής του, αλλά βάσει της διεθνούς διυλιστηριακής τιμής».

Από τους συμμετέχοντες στη διαμόρφωση της τιμής λιανικής της απλής αμόλυβδης, τα περιθώρια κέρδους των πρατηριούχων είναι αμελητέα, όπως τονίζει ο κ. Κιουρτζής, προσθέτοντας πως πρόκειται για μία μη υγιή εξέλιξη για το επάγγελμα των πρατηριούχων.

Σημειώνεται πως η μέση τιμή της απλής αμόλυβδης βενζίνης είναι συνάρτηση των εξής τριών παραμέτρων:

• Πρώτον, του εκτιμώμενου περιθωρίου των εταιριών εμπορίας και των πρατηριούχων.

• Δεύτερον, των φόρων, τελών και λοιπών επιβαρύνσεων.

• Τρίτον, της τιμής του διυλιστηρίου.

Για παράδειγμα, την Παρασκευή 10 Ιουνίου, όπως προκύπτει από στοιχεία του παρατηρητηρίου, η μέση τιμή της απλής αμόλυβδης βενζίνης ανήλθε σε 2,40 ευρώ το λίτρο. Σ’ αυτό το ποσό, το 4,23% (0,10 ευρώ) ανταποκρινόταν στο εκτιμώμενο περιθώριο των εταιριών εμπορίας και των πρατηριούχων, το 49,51% (1,19 ευρώ το λίτρο) σε φόρους, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις και το 46,26% (1,11 ευρώ το λίτρο) στην τιμή του διυλιστηρίου.

Σχολιάζοντας την επιβολή του πλαφόν στο περιθώριο μικτού κέρδους ο πρόεδρος της ΠΟΠΕΚ υπογράμμισε πως «οι καταναλώσεις έχουν μειωθεί, το περιθώριο κέρδους έχει μειωθεί, τα έξοδα των πρατηρίων έχουν αυξηθεί και εμείς καλούμαστε να δουλέψουμε με το ίδιο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα, που είχαμε πέρυσι τον Αύγουστο».

Καμία πρόβλεψη

Τέλος, ο αντιπρόεδρος της ΠΟΠΕΚ, Γιώργος Ασμάτογλου, μιλώντας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής για τις τιμές των καυσίμων, εξέφρασε την πεποίθηση πως «κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, τελικά, αν θα υπάρξει αποκλιμάκωση αυτής της κούρσας ανόδου ή εάν θα συνεχίσει και μέχρι πού θα φτάσει. Ολα είναι πιθανά. Που σημαίνει ότι μπορεί, πολύ σύντομα, να δούμε τιμές της τάξεως των 3 ευρώ το λίτρο στη νησιωτική Ελλάδα».

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΕ 10 ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Πηγή: Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων (επεξεργασμένα στοιχεία).