Του Emilio Deleidi, Απόδοση: Άκης Τεμπερίδης, Lexartis
Μετά από 30 χρόνια μεταξύ Ferrari και Lamborghini, ο Stefano Domenicali ανέλαβε τα ηνία της Formula 1. Και τώρα σχεδιάζει το μέλλον του αθλήματος, το οποίο δεν θα είναι ηλεκτρικό αν κρίνουμε από το σκεπτικό του Ιταλού μάνατζερ.
Τον γνωρίσαμε ντυμένο στα κόκκινα όταν αντικατέστησε τον Jean Todt στο τιμόνι της Scuderia Ferrari. Βέβαια, στο Μαρανέλο ο Domenicali βρισκόταν από το 1991, αμέσως μετά τις οικονομικές σπουδές του στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ανέβηκε όλα τα σκαλιά της ιεραρχίας – μέχρι να αναλάβει αγωνιστικός διευθυντής το 2004 και επικεφαλής της ομάδας από το 2008 μέχρι το 2014.
Συνολικά, στα χρόνια που υπηρέτησε τη Ferrari, ο Domenicali κατέκτησε 14 παγκόσμιους τίτλους οδηγών και κατασκευαστών στην F1. Στη συνέχεια πήρε μεταγραφή στην Audi, όπου ανέλαβε τον κρυφό και ποτέ επισημοποιημένο ρόλο να την βάλει στη Formula 1. Και όταν ο γερμανικός όμιλος άλλαξε ιδέα, επέστρεψε στην Ιταλία ως CEO της Lamborghini. Μέχρι που τον κάλεσαν από τη Liberty Media, τον αμερικανικό κολοσσό που διοικεί την F1 από το 2016. Ώστε να διαδεχτεί από φέτος τον Chase Carey. Ναι, ένας Ιταλός που ανελίχθηκε μέσα από τις τάξεις δύο ιταλικών θρύλων, είναι σήμερα CEO της Formula 1.
Η στιγμή είναι δύσκολη. Το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2020, παρά την πανδημία ολοκληρώθηκε κανονικά. Όμως και φέτος κάποιοι αγώνες ακυρώθηκαν (GP Κίνας και Καναδά) ή αναβλήθηκαν (GP Αυστραλίας), ενώ οι πρώτοι αγώνες έγιναν κεκλεισμένων των θυρών. Πώς είναι σήμερα η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης Formula 1;
Είναι ξεκάθαρο ότι τα οικονομικά της υποφέρουν λόγω των δυσκολιών του 2020. Με την κατάσταση που προέκυψε, το να φέρουμε εις πέρας μία αγωνιστική χρονιά με 17 αγώνες πέρυσι, ήταν κάτι που φάνταζε αδύνατο. Αλλά τα καταφέραμε. Διεξήχθησαν όμως λιγότερα GP και οι οργανωτές δεν μπορούσαν να μας πληρώσουν τα προβλεπόμενα ποσά των συμβολαίων. Έτσι, χρειάστηκε να κάνουμε συμβιβασμούς, οι οποίοι ήταν δυνατοί χάρη στις πλάτες που έβαλαν οι μέτοχοί μας. Το 2020 ήταν λοιπόν μία μεταβατική χρονιά, όπως και το 2021, αν και ελπίζουμε να πάει καλύτερα. Με προοπτική να επανακάμψουμε και να μπούμε σε τροχιά ανάπτυξης, όπως αρμόζει σε μια πλατφόρμα όπως η Formula 1. Κι αυτό διότι, όλα τα σημάδια είναι απολύτως θετικά.
Το 2015 βρεθήκατε ένα βήμα από το να βάλετε την Audi στα GP. Και ήταν το dieselgate που σταμάτησε το πρόγραμμα. Τώρα το περιβάλλον έχει αλλάξει. Οι επόμενοι κανονισμοί θα μπορέσουν να φέρουν νέους κατασκευαστές στην F1, ώστε να αντισταθμιστεί η μελλούμενη αποχώρηση της Honda;
Αυτός είναι ο στόχος μας. Όμως πάνω απ’ όλα χρειάζεται να κάνουμε περικοπές, γιατί αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα. Παρότι οι σημερινοί κινητήρες είναι αναμφισβήτητα οι πιο αποδοτικοί που υπάρχουν ως προς τις επιδόσεις και την ενέργεια που καταναλώνουν. Χρειάζεται να περιορίσουμε τις απαιτούμενες επενδύσεις, ώστε να μην είναι απαγορευτικές για όποιον θέλει να συμμετάσχει στα GP. Τα άλλα θέματα που συζητάμε αυτήν την περίοδο με τους κατασκευαστές που συμμετέχουν στη Formula 1 – αλλά και με εκείνους που έχουν δείξει ενδιαφέρον για το μέλλον, είναι η βιωσιμότητα, η περιβαλλοντική ουδετερότητα και η μετάβαση σε οικολογικά βιώσιμα καύσιμα. Ελπίδα μας είναι να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στο να διατηρήσουμε όσους κατασκευαστές συμμετέχουν και να δώσουμε σε όσους δε συμμετέχουν να καταλάβουν την αξία αυτής της αγωνιστικής πλατφόρμας. Τα θεμέλια της οποίας μπορεί να είναι η έρευνα, όμως πρέπει να υπάρχει και το στοιχείο του συναισθήματος. Ειδικά αν έχει την πρόθεση να είναι η ιδανική λύση στο να αντλεί επενδύσεις όσων θέλουν να προσελκύσουν νέους πελάτες στις μάρκες τους.
Εν αναμονή των κινητήρων και των καυσίμων του μέλλοντος, από το 2022 θα επέλθει μία επανάσταση στους τεχνικούς κανονισμούς. Ξεκινώντας από την αεροδυναμική, μια επανάσταση που αναβλήθηκε για ένα χρόνο λόγω της πανδημίας. Πιστεύετε ότι αυτή θα είναι μία αλλαγή της κλίμακας αξιών σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές;
Μία αλλαγή κανονισμών τόσο σημαντική αποσκοπεί στο να αλλάξει τις ισορροπίες σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Πιστεύουμε ότι σε συνδυασμό με την περικοπή του κόστους – το λεγόμενο budget cap – που επιβλήθηκε από φέτος, θα δώσει στους οδηγούς της F1, οι οποίοι είναι πιο δυνατοί από ποτέ, αυτοκίνητα ικανά να ανεβάσουν το επίπεδο του ανταγωνισμού στην πίστα. Ήταν πολύ σημαντικό να εξασφαλίσουμε ότι ένα μονοθέσιο που ακολουθεί ένα άλλο, να μην υποφέρει ούτε από θερμοκρασίες, ούτε από απώλεια κατακόρυφων αεροδυναμικών φορτίων. Ώστε να μπορεί πιο εύκολα να προσπεράσει. Αυτός ήταν ένας από τους κύριους στόχους των νέων κανονισμών, τους οποίους αναβάλαμε λόγω του Covid. Επιθυμία μας είναι να έχουμε πολύ δυνατά αυτοκίνητα, τα οποία θα επωφεληθούν στα πρώτα στάδια και στις επόμενες αγωνιστικές χρονιές στα πλαίσια μίας μεγάλης καμπύλης εξέλιξης. Έτσι, να προσφέρουμε σε περισσότερες ομάδες τη δυνατότητα να είναι ανταγωνιστικές, ώστε να χαρίσουμε ένα θέαμα ακόμη πιο συναρπαστικό. Φέτος το πρωτάθλημα ξεκίνησε με πολύ δυνατούς αγώνες και με μία εξισορρόπηση δυνάμεων στην πίστα, παρά τις περιορισμένες δυνατότητες μετατροπής των μονοθεσίων του 2020 που δώσαμε στις ομάδες. Πιστεύω ότι θα έχουμε ένα πολύ ωραίο πρωτάθλημα. Και βλέπω ότι η λαχτάρα για την F1 μεγαλώνει. Τα στοιχεία θεαματικότητας των πρώτων αγώνων είναι εξαιρετικά, όχι μόνο στην τηλεόραση, αλλά και σε άλλες πλατφόρμες στις οποίες είμαστε παρόντες, καθώς και μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Η Formula 1 είναι μία απαράμιλλη μορφή αγώνων. Είναι στο χέρι μας να την κρατήσουμε ζωντανή και να φέρουμε ακόμη περισσότερους νέους ανθρώπους στα Grand Prix, που είναι και ο στόχος μας για το μέλλον. Διόλου τυχαία αναπτύσσουμε και το e–racing, όχι όμως ως αυτοσκοπό. Στόχος της εικονικής F1 είναι να δημιουργήσει τις προσδοκίες στα παιδιά να μπουν στην πραγματική.
Εργαστήκατε για πολλά χρόνια στη Ferrari, αναλαμβάνοντας μάλιστα και το ρόλο του επικεφαλής της Scuderia στη Formula 1. Τι αποκομίσατε από όλη αυτή τη συσσωρευμένη εμπειρία στους αγώνες, όταν αναλάβατε το τιμόνι μιας εταιρίας όπως η Lamborghini;
Το πέρασμα από το χώρο των αγώνων, τους οποίους έζησα στο υψηλότερο επίπεδο – σε μία αυτοκινητοβιομηχανία τόσο ιδιαίτερη όπως η Lamborghini – μου έδωσε την ευκαιρία να εφαρμόσω συγκεκριμένες επιδεξιότητες, σε ένα περιβάλλον εντελώς διαφορετικό. Αναφέρομαι στην εμπειρία μου στο time to market. Πράγματι, στους αγώνες, συνηθίζεις να μην θεωρείς τον παράγοντα του χρόνου ως μία απροσδιόριστη μεταβλητή. Όταν τα κόκκινα φώτα του αγώνα σβήσουν, πρέπει να εκκινήσεις χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση. Από εκεί προκύπτει η επίγνωση της ανάγκης να συμμορφώνεσαι απόλυτα σε προκαθορισμένες προθεσμίες. Στα παραπάνω θα προσθέσω το ομαδικό πνεύμα και τη διαχείριση της εταιρίας ως αγωνιστική ομάδα. Όλα αυτά πιστεύω βοήθησαν τη Lamborghini να αναπτυχθεί. Είναι μία εταιρία που τα τελευταία πέντε χρόνια απέκτησε νέο πρόσωπο και άλλαξε την προσέγγισή της. Σε μια αγορά που πάντα τη θεωρούσε κάτι ιδιαίτερο, χωρίς ωστόσο να της έχει δείξει το σεβασμό που της άξιζε.
Αυτή η πτυχή με έκανε υπερήφανο, όχι τόσο σε προσωπικό επίπεδο, όσο για την αναγνώριση όλων των ανθρώπων με τους οποίους συμπορευτήκαμε. Τώρα ο δρόμος είναι ανοιχτός. Οπότε τα επόμενα χρόνια η Lamborghini δεν έχει παρά να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο μονοπάτι με μία ομάδα ανθρώπων που, όπως κι εγώ, ήθελαν να κάνουν τη διαφορά. Το γεγονός ότι είχαμε αποφασίσει ήδη ποιο δρόμο θα ακολουθήσουμε, φυσικά σε συμφωνία με τους μετόχους της Audi και του ομίλου VW, έπαιξε ρόλο τη στιγμή που δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από μία μοναδική πλατφόρμα όπως η Formula 1. Μπόρεσα λοιπόν να την αποδεχτώ ήρεμα, με την πεποίθηση ότι μπορούσε να κλείσει ένας σημαντικός κύκλος σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο και ότι ήταν σωστό να αφήσω άλλους να συνεχίσουν το ταξίδι. Είμαι πεπεισμένος ότι έθεσα τις βάσεις για το μέλλον της Lamborghini, το οποίο θα είναι σίγουρα όμορφο.
Πιστεύετε, όμως, ότι η εμπειρία που αποκομίσατε τα τελευταία χρόνια στον τομέα της βιομηχανίας, μπορεί να σας φανεί πολύτιμη στην F1;
Ναι, πάνω απ’ όλα η διαχείριση των περιπλοκών – που είναι καθημερινή υπόθεση σε ένα μεγάλο όμιλο όπως η Volkswagen. Στη Formula 1 υπάρχουν μεγάλες διαφορές από τη μία χώρα στην άλλη, από τον έναν οργανωτή στον άλλο, αλλά και μεταξύ των ομάδων. Η εμπειρία μου στη βιομηχανία με δίδαξε πώς να ελίσσομαι ανάμεσα σε περίπλοκους μηχανισμούς και μου επέτρεψε να αποκτήσω γνώσεις που αρμόζουν στο ρόλο που μου ανατέθηκε.
Τώρα έχετε εμπειρία από δύο κόσμους διαφορετικούς μεταξύ τους, από την αυτοκινητοβιομηχανία και το motorsport. Από αυτή την ιδιαίτερη θέση σας, ποια είναι η γνώμη σας για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης που έχει αναλάβει η βιομηχανία;
Πιστεύω δυστυχώς ότι οι ευθύνες του χώρου σε αυτή την επιβεβλημένη αλλαγή είναι αρκετά εμφανείς. Όπως εμφανής είναι η έλλειψη σχέσης ανάμεσα στον κόσμο του αυτοκινήτου γενικότερα και την πολιτική.
Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση συντελείται υπό μορφήν λαϊκιστικού ντετερμινισμού, χωρίς την απαραίτητη εμβάθυνση στις συνέπειες που θα έχει αυτή η μετάβαση. Στην πραγματικότητα, ο χρόνος μετάβασης θα είναι μεγαλύτερος από εκείνον που πιστεύαμε. Και οι κατασκευαστές, αν και όχι όλοι, έχουν επίγνωση της κατάστασης. Το σύστημα που προϋποθέτει αυτή η μετάβαση είναι τόσο πολύπλοκο, που με κάνει να πιστεύω ότι οι προβλέψεις και οι αριθμοί σχετικά με τη διάδοση των ηλεκτρικών για τα οποία μιλάμε, δεν είναι ρεαλιστικές. Αυτό που με ενοχλεί είναι η έλλειψη διαφάνειας και πληροφόρησης στην τεχνολογική αυτή μετάλλαξη. Οι προβλέψεις έχουν επιμηκυνθεί ήδη σε σχέση με τις πρώτες υποθέσεις. Ο τομέας του αυτοκινήτου έβαλε στο τραπέζι τεράστιες επενδύσεις. Οι οποίες δεν θα επιστρέψουν ποτέ στον προβλεπόμενο χρόνο και θα γονατίσουν κυρίως τους μεγάλους κατασκευαστές. Το βλέπουμε ήδη σε κάποιες εταιρίες, οι οποίες δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν αυτή τη φάση. Επιδιώκουν να περάσουν κατευθείαν στην επόμενη, κάνοντας επιλογές εντελώς διαφορετικές από εκείνες των μεγάλων ευρωπαϊκών ομίλων. Χρειάζεται μια νέα ισορροπία στη σχέση ανάμεσα στον κόσμο της βιομηχανίας και της πολιτικής, η οποία να επαναφέρει στο επίκεντρο την αλήθεια, αποφεύγοντας τις ακρότητες.
Η Formula 1 μπορεί να έχει κι αυτή ένα σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία;
Η Formula 1 προσφέρει στους μεγάλους κατασκευαστές διευρυμένες και διαφοροποιημένες ευκαιρίες τεχνολογικής εξέλιξης. Πιστεύω ότι οι κανονισμοί πρέπει να αναπτύξουν περαιτέρω τα υβριδικά, δίνοντας τη δυνατότητα στους παραδοσιακούς κινητήρες να συνδυάζονται με διαφορετικά συστήματα. Είναι αναγκαία μια προσφορά διαφοροποιημένων προϊόντων στους διάφορους τύπους πελατών που υπάρχουν στον κόσμο. Είναι τόσο διαφορετικοί αυτοί, που είναι λάθος να πιστεύουμε ότι μπορούμε να ικανοποιήσουμε όλες τις απαιτήσεις στις μεταφορές με μία και μοναδική λύση.
Στο όραμά σας για τους μελλοντικούς τεχνικούς κανονισμούς – που πρόκειται να ισχύσουν (αν δεν υπάρξουν αναβολές) από το 2025, παραμένει πάντα ένας κινητήρας εσωτερικής καύσης στα μονοθέσια με υβριδική τεχνολογία; Δε φανταστήκατε ποτέ ότι μία μέρα – ενόψει της ολικής επικράτησης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, μπορεί να καταλήξετε σε μια σύγκλιση με τη Formula E του Alejandro Agag;
Σίγουρα ο θερμικός κινητήρας θα είναι κομμάτι του μέλλοντος της Formula 1 σε συνδυασμό με ένα ισχυρό υβριδικό σύστημα, το οποίο θα πρέπει να συνεχίσει να ενυπάρχει στις μονάδες ισχύος. Αυτό σημαίνει ότι η F1 θα παραμείνει μια κατηγορία εντελώς διαφορετική από τη Formula E. Τα μεγέθη της οποίας – με όλο το σεβασμό γι’ αυτό που αντιπροσωπεύει – δεν είναι καν συγκρίσιμα με τα δικά μας.
Ανάμεσα στους σημερινούς συνομιλητές σας είναι ο Jean Todt ως πρόεδρος της FIA και ο Ross Brawn, σε ρόλο αγωνιστικού διευθυντή της εταιρείας που ηγείστε. Προσωπικότητες που έκαναν μεγάλη τη Ferrari την εποχή του Michael Schumacher. Η σχέση που είχατε στο παρελθόν βοηθά σήμερα στη διαχείριση της Formula 1;
Είναι ξεκάθαρο ότι καταλαβαινόμαστε μεταξύ μας στη στιγμή, ιδιαίτερα με τον Ross Brawn που εργάζεται στην οργάνωσή μας, στον τομέα των τεχνικών και αγωνιστικών θεμάτων. Πιστεύω ότι ο ερχομός μου ήταν και δική του επιθυμία, πέρα από επιθυμία των μετόχων της Liberty Media. Όταν έμαθε ότι θα γινόμουν κατά κάποιο τρόπο αφεντικό του, ήταν πολύ χαρούμενος. Με τον Jean Todt έχουμε μια πολύ στιβαρή σχέση, την οποία αναπτύξαμε από την εποχή του ερχομού του στη Ferrari το 1993. Ακόμη και μ’ εκείνον η κατανόηση είναι απόλυτη. Και όταν δουλεύεις με ανθρώπους που εκτιμάς ιδιαίτερα και με τους οποίους έχεις προσωπική, πέρα από επαγγελματική σχέση, όλα είναι πιο εύκολα. Κατά τ’ άλλα, εκείνα τα χρόνια στη Ferrari με στιγμάτισαν βαθιά, τόσο που δεν μπορώ να ξεχάσω καμία από τις στιγμές που ζήσαμε μαζί. Τόσο τις όμορφες όσο και τις άσχημες, γιατί ακόμη και αυτές είναι κομμάτι της ζωής στους αγώνες και με βοήθησαν να αναπτυχθώ. Κουβαλώ μέσα μου μοναδικές αναμνήσεις από τη μακρά εκείνη περίοδο.
Τελικά, ως πρόεδρος της Formula 1, ποιος πιστεύετε ότι θα πάρει το πρωτάθλημα οδηγών, ο Hamilton, ο Verstappen ή κάποιο αουτσάιντερ;
Προφανώς δεν μπορώ να πω από τη θέση που βρίσκομαι. Αυτό όμως που θέλω να ευχηθώ είναι ο τίτλος οδηγών να αποφασιστεί μόνο στον τελευταίο αγώνα που θα διεξαχθεί στις 12 Δεκεμβρίου στο Άμπου Ντάμπι.
