Το μυστήριο με τα μπλε φώτα στους δρόμους

Γιατί τα φώτα σε ορισμένους δρόμους γίνονται μπλε; Ποιος το αποφάσισε; Τι σκοτεινούς σκοπούς εξυπηρετεί; Ποιοι θέλουν το κακό μας;

Ήταν βράδυ, στα περίχωρα του Maranello. Η υγρασία που γεννήθηκε στη μήτρα πυκνών δασών κατά τη διάρκεια της ημέρας, τώρα σκέπαζε σαν αραχνοΰφαντο πέπλο τις βόρειες υπώρειες της οροσειράς των Απεννίνων. Ένα ψυχρό αεράκι, θρόιζε τα λιγοστά και αποκαμωμένα κίτρινα φύλλα που είχαν απομείνει πάνω στα δέντρα, μια ψυχορραγούσα κίνηση, σε ένα κατά τα άλλα στάσιμο φθινοπωρινό τοπίο, που ετοιμαζόταν να παραδοθεί στη χειμερινή λήθη.

Τα φώτα της Alfa Romeo Tonale έκοβαν σαν μαχαίρι το σκοτάδι. Η άοκνη ομάδα του Quattroruote, αποτελούμενη από τον Τρύφωνα Αλεξόπουλο και τον φωτογράφο Δημήτρη Μανώλαρο, δεν θα παραδινόταν έτσι εύκολα στους ρυθμούς που ήθελε να επιβάλει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Όλοι κοιμόντουσαν, αυτοί ξαγρυπνούσαν και κατάπιναν χιλιόμετρα, ανιχνεύοντας και εξερευνώντας την περιοχή: έκαναν location scouting (το είχαν και στο χωριό τους…), έψαχναν δηλαδή σημεία για την προγραμματισμένη την επόμενη ημέρα, φωτογράφηση.

Το γυμνασμένο τους ένστικτο, τους οδήγησε νότια του Maranello. Μάλλον είχαν χαθεί αλλά για ένστικτο μου είπαν να γράψω. Ο στριφογυριστός δρόμος που διέσχιζε ένα ήπιο ανάγλυφο, με διαδοχή καλλιεργειών και συστάδων με δέντρα, τους έβγαλε στο San Venanzio, ένα χωριό 500 κατοίκων, σε υψόμετρο σχεδόν 300 μέτρων.

Ξαφνικά… μυσταγωγία! Ένα μπλε, σχεδόν υπεριώδες φως να λούζει τους δρόμους του έρημου από κίνηση χωριού, προσδίδοντας μια απόκοσμη ατμόσφαιρα, που μόνο μια «Λαβκραφτιανή πένα», θα μπορούσε να περιγράψει σε όλο της το μεγαλείο. Ο Δημήτρης αποτύπωσε με τον φωτογραφικό του φακό το σκηνικό, που έμοιαζε με αναπάντεχο δώρο, σαν κάποιος να έχει στήσει ένα studio στη μέση του πουθενά.

Μετά από μέρες, επιστροφή στην Ελλάδα και στο γραφείο. Εξέταση του υλικού. Τι είναι αυτά τα μπλε φώτα; Τι εξυπηρετούν; Τι ξέρει η κοινότητα του San Venanzio που δεν γνωρίζει ο υπόλοιπος κόσμος; Αρχίζουμε τις υποθέσεις. «Για την ομίχλη», λέει κάποιος, «για να φαίνεται καλύτερα η διαγράμμιση του δρόμου», πετάγεται ένας άλλος, «απλά αισθητική άποψη», συμπληρώνει ο out of the box σκεπτόμενος.

Το ψάχνουμε. Διαδίκτυο, με διάθεση για βουτιά σε πανεπιστημιακές έρευνες. Τζίφος. Πέφτουμε πάνω σε θεωρίες συνομωσίας. Κάτι για «φως του εωσφόρου που τοποθετείται σε δημόσιους χώρους κατ εντολή των επικυρίαρχων». Το καλό πάντως είναι ότι αφού υπάρχουν θεωρίες συνομωσίας, σίγουρα έχει παρατηρηθεί και αλλού το φαινόμενο και ναι, ισχύει.

Πολλές αναφορές σε ΗΠΑ και Ευρώπη, όπου σε ορισμένα σημεία, ο δημοτικός και οδικός φωτισμός, αποκτά σταδιακά μια μπλε ή μωβ απόχρωση. Το ότι όλο αυτό, έχει καταγραφεί ως εξελισσόμενο φαινόμενο, με σταδιακή αλλαγή στο χρώμα του φωτός, είναι επίσης ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο. Δεν υπάρχει δηλαδή πρόθεση για την τοποθέτηση «μπλε φώτων» εξ αρχής, είναι κάτι που προκύπτει συναρτήσει χρόνου και – επίσης σημαντικό- δεν αφορά όλα τα φώτα σε μια συστοιχία αλλά μερικά εξ αυτών.

https://www.scientificamerican.com/article/streetlights-are-mysteriously-turning-purple-heres-why/

LED φωτά. Τα LED, μπορούν να σχεδιαστούν και να κατασκευαστούν, ώστε να εκπέμπουν διάφορες αποχρώσεις φωτός. Αυτό που δεν μπορούν όμως, είναι να εκπέμψουν «λευκό», ουδέτερο χρωματικά φως. Υπάρχουν δύο τρόποι για να επιτευχθεί αυτό. Ο ένας, είναι να συνδυαστούν R, G και Β LED «λαμπτήρες» σε ένα φωτιστικό σώμα, δηλαδή να εκπέμπουν κόκκινο, μπλε και πράσινο φως, η μίξη των οποίων ως γνωστόν, «παράγει» λευκό.

Ο άλλος, είναι ότι μπλε LED λαμπτήρες, τοποθετούνται εντός ενός περιβλήματος με επίστρωση φωσφόρου, που απορρoφά συγκεκριμένα μήκη φωτός. Στην προκειμένη περίπτωση, η επίστρωση αυτή απορροφά ένα μεγάλο μέρος από το μπλε φως και εκπέμπει μήκη φωτός προς το κίτρινο και το κόκκινο, επιτυγχάνοντας έτσι μια ισορροπία προς το λευκό.

Αυτή η δεύτερη τεχνική είναι που χρησιμοποιείται κατά κόρον στα LED φώτα που τοποθετούνται σε δημόσιους χώρους και στο οδικό δίκτυο και ο λόγος είναι κυρίως το κόστος. Με τον καιρό όμως ή λόγω ελαττώματος σε ορισμένες παρτίδες, αυτή επίστρωση φώσφορου που αναφέρθηκε πριν, φθίνει ή «αποκολλάται», με αποτέλεσμα το εκπεμπόμενο φώς να έχει αυτή την μπλε ή μωβ απόχρωση, που είναι ουσιαστικά και το «φυσικό» χρώμα που εκπέμπουν τα LED, σε αυτό τον τύπο φωτιστικών σωμάτων.

Ορίστε λοιπόν, άλλη μια… «ξενέρωτη» εξήγηση. Προσωπικά θα προτιμούσα αυτό με τον εωσφόρο ή κάτι με εξωγήινους ή κάτι με ερπετόμορφους. Ιδανικά, μια υπερκαμένη θεωρία που να τα συνδυάζει όλα. Αυτό είναι το πρόβλημα κυρίες και κύριοι, η «απομάγευση» του κόσμου μας. «Τα μυστήρια φώτα του San Venanzio»θα μπορούσε να είναι ωραίος τίτλος για μυθιστόρτημα, αλλά δεν υπάρχει τίποτα μυστήριο σε όλο αυτό, απλά ελαττωματικά LED και… ίσως και κάποιες μίζες. Γιατί, «όυνα φάτσα, ούνα ράτσα».