Η αδάμαστη θέληση του Σένα για νίκη συχνά τον ωθούσε σε ακραίες, αντιαθλητικές έως και εγκληματικές ενέργειες. Και εκεί είναι που ξεχωρίζει ένας ήρωας και ένας άνθρωπος. Την ώρα της Κρίσης
του Σπύρου Πέττα
Τον θαύμαζα αλλά δεν τον συμπαθούσα, το ομολογώ…
Εκτιμούσα, ωστόσο, απεριόριστα το ταλέντο του, σε σημείο που να με τρομάζει. Όπως με τρόμαζε η ξεχωριστή αύρα που ο Σένα εξέπεμπε.
Η αλήθεια είναι ότι ο θάνατος ενός προσώπου, ιδίως εάν επέλθει με τραγικές ή ηρωικές συνθήκες, όπως συνέβη με τον Σένα, ισοδυναμεί με καθιέρωση και εξύψωση στην κοινή γνώμη. Για τον Σένα, όμως, πιστεύω ότι η δημοτικότητά του λίγο θα υστερούσε ακόμη και αν παρέμενε ζωντανός. Τόσο ξεχωριστός ήταν. Τόσο μεγάλο χάρισμα είχε. Τόσο ισχυρή ήταν η ακτινοβολία που εξέπεμπε.
Supernatural
Πέρα από την προσωπικότητά του, οι οδηγικές του ικανότητες ήταν απαράμιλλες. Η ταχύτητα των κινήσεών του προσέγγιζε τόσο υψηλές σφαίρες, φτάνοντάς σε στο σημείο να αναρωτιέσαι πώς καταφέρνει να διατηρεί τον έλεγχο. Στα πλάνα μέσα από το μονοθέσιό του στις κατατακτήριες δοκιμές στο Μονακό ή σε ένα άλλο street cirquit, αυτό του Φοίνιξ στην Αριζόνα, ταξίδευες με το μονοθέσιο και αποκτούσες την εντύπωση ότι μεταφερόσουν αλλού. Σε μια ξένη μακρινή, τρομακτική, διάσταση στο Υπερπέραν… Υπερφυσικό…
Υπερφυσικό… Όταν ο Σένα αποκάλυπτε ότι μιλούσε με το… Θεό, πάντως, – και πολλοί τον είχαν πιστέψει – έκανε… πλάκα. Δεν το λέμε εμείς. Ο ίδιος το είχε ομολογήσει: Οι άνθρωποι θέλουν, επιζητούν να ακούσουν κάτι ξεχωριστό, έλεγε. Κάτι που θα τους δώσει ελπίδα. Κάτι που θα τους κάνει να ονειρευτούν.
…Yet unfair…
Συγχωρέστε μου το… βίτσιο, αλλά όταν εξετάζω έναν μεγάλο πρωταθλητή, εξετάζω πολύ σοβαρά το ήθος που επέδειξε εντός και εκτός πίστας. Και αυτό ήταν που στον Σένα χάλαγε την όλη εικόνα. Η αδάμαστη θέλησή του για νίκη τον ωθούσε συχνά σε ακραίες, αντιαθλητικές έως εγκληματικές ενέργειες. Και εκεί είναι που ξεχωρίζει ένας ήρωας και ένας άνθρωπος. Την ώρα της Κρίσης. Τότε που θα βρει το κουράγιο και την αυταπάρνηση να διαλέξει το δύσκολο – δύσβατο μονοπάτι της αρετής.
Αντίλογος: Τα… ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα. Ποιός μπορεί να μπει στο μυαλό ενός ανθρώπου όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται σε κλάσματα των… κλασμάτων του δευτερολέπτου; Όταν κυριαρχεί το ένστικτο;
Η ανθρώπινη φύση είναι συνυφασμένη με το λάθος και την παραβίαση των ηθικών κανόνων. Και σίγουρα δεν μπορείς ποτέ να περιμένεις από έναν άνθρωπο να πράττει πάντα το σωστό. Ή τουλάχιστον αυτό που εσύ θεωρείς σωστό για να εισέλθουμε λιγάκι και στη… σφαίρα της θεωρίας της σχετικότητας! Errare umanum est. Τα λάθη είναι ανθρώπινα… Και οι νόμοι γράφονται από ανθρώπους!…
Ο κάθε άνθρωπος έχει τους δικούς του ηθικούς κανόνες και όλοι είναι σεβαστοί; Πολύ βολικό… Γι’ αυτόν το λόγο ακριβώς η Κρίση που διάγουμε είναι κυρίως ηθική πέρα από υγειονομική ή οικονομική.
Αν θα παραλληλίζαμε τον Σένα με μια μεγάλη μορφή της ιστορίας, αυτή θα μπορούσε να είναι ο Μέγας Αλέξανδρος. Never a tyrant gave back so much κατά τα λόγια του αμίμητου Άντονι Χόπκινς στην ομώνυμη, αμφιλεγόμενη, ταινία του Όλιβερ Στόουν. Ποτέ ένας… τύραννος δεν έδωσε πίσω τόσα πολλά θα μπορούσε να αντικρούσει, δικαίως, κανείς…
Δύο ενέργειες πάνω σε όλες όμως: Εστορίλ, Πορτογαλία 1988: Ο Σένα κλείνει βίαια τον πιο γρήγορο σε εκείνο τον αγώνα Προστ, προς την μπαριέρα των πιτς στην ευθεία εκκίνησης – τερματισμού. Ο Προστ για λίγα εκατοστά απέφυγε τις πινακίδες σήμανσης που κρατούν οι μηχανικοί των ομάδων. Θα μπορούσε να είχε αποκεφαλιστεί…
Σουζούκα, Ιαπωνία 1990: Ο Σένα εμβολίζει εν ψυχρώ και προμελετημένα με περίπου 200 χλμ./ώρα τον Προστ στιγμές μετά την εκκίνηση του Ιαπωνικού Grand Prix, ενώ ακολουθούν με παραπλήσια ταχύτητα πάνω από είκοσι ακόμη μονοθέσια. Ήταν μια απόφαση που δεν ελήφθη εν βρασμώ ψυχής και ούτε σε κλάσματα των… κλασμάτων του δευτερολέπτου. Από θαύμα η McLaren και η Ferrari εξοβελίστηκαν προς την έξοδο διαφυγής στην εξωτερική της πρώτης καμπής και δεν ενεπλάκη άλλο μονοθέσιο σε μια καραμπόλα που θα μπορούσε να αποβεί μοιραία. Από θαύμα δεν έπαθε κανείς από τους δυο τίποτα…
Ο Σένα επέλεξε αυτήν την ενέργεια ως ανταπόδοση για το κλείσιμο που του είχε κάνει ο Προστ ένα χρόνο πριν, λιγότερο απροκάλυπτα και με πολύ μικρότερη ταχύτητα και κίνδυνο είναι η αλήθεια, πάλι στη Σουζούκα, στο τελικό σικέιν Triangle, με συνέπεια ο Αϊρτον να χάσει τον τίτλο εκείνης της χρονιάς από το μεγάλο αντίπαλό του… Η ώρα της Κρίσης… Και η επιλογή του εύκολου δρόμου, αυτού της Κακίας…
Μετά το ατύχημα του 1990 αρνήθηκε την υπαιτιότητα, χαρακτηρίζοντας τη σύγκρουση ως ένα αγωνιστικό ατύχημα. Λίγα χρόνια μετά το συμβάν σε συνέντευξη τύπου παραδέχτηκε ότι το έκανε προμελετημένα. Και οι άνθρωποι έδειξαν για μια ακόμη φορά, μια ακόμη πτυχή της φύσης τους, ξεχνώντας εύκολα… Και συγχωρώντας (…εύκολα), θα μπορούσε να αντικρούσει, και δικαίως, κανείς…
And the… unfair advantage!
Συγχωρέστέ το μου και αυτό, αλλά για τον Σένα πιστεύω ότι έγραψα αρκετά…
Το μεγαλείο του, μάλιστα, καταδεικνύει το μεγαλείο των αντιπάλων του. Και ήταν τυχερός, αυτός κι εμείς, να δράσει σε μια εποχή, τα 80’s στην οποία συνυπήρξαν και οι Πικέ, Μάνσελ, Προστ… Ο Νέλσον Πικέ, ένας πανέξυπνος – πονηρός άνθρωπος, ευλογημένος και αυτός με απαράμιλλο ταλέντο και… τόνους car-control. Ικανός να προσπεράσει, οδηγώντας για τη Williams, τη Lotus του Σένα με διπλό… ανάποδο στα… φρένα από την εξωτερική της ολισθηρής κατηφορικής πρώτης δεξιάς στροφής, σε μια πίστα… τσουλήθρα, στο Χουνγκάρορινγκ, το 1986…
Ο Νάιτζελ Μάνσελ. Ο μόνος που ο Σένα παραδεχόταν ότι τον φόβιζε πραγματικά: «Με τους άλλους ξέρεις που βρίσκονται τα όριά τους. Με τον Νάιτζελ όχι» μονολογούσε…
Και τελευταίος και μεγαλύτερος ο Αλέν Προστ. Η νέμεση του Σένα. Μια ιδιοφυία του τιμονιού από αυτές που βγαίνουν μετρημένες στα δάκτυλα του… μισού χεριού κάθε εκατό χρόνια… Ένας οδηγός – όνειρο που φαινόταν να οδηγεί αργά αλλά ήταν διαολεμένα γρήγορος σύμφωνα με το χρονόμετρο, επειδή οι κινήσεις του ξεχείλιζαν από λιτότητα, με ένα καθαρό – στρωτό στιλ που του προσέδωσε το προσωνύμιο του κυρίου Καθηγητή. Και επειδή κατάφερνε να στήνει τέλεια το μονοθέσιό του σχεδόν κάθε φορά, πράγμα που τον καθιστούσε πιο ολοκληρωμένο οδηγό από τον Σένα.
Ήταν το… unfair advantage! Το άδικο πλεονέκτημα. Ίσως όχι τόσο… άδικο όσο αυτό που διέθετε ο Πικέ το 1983, με την Brabham BMW με τις υδραυλικές αναρτήσεις που χαμήλωνε – παράνομα – στη διάρκεια του αγώνα, ενώ έκαιγε και… κηροζίνη αντί για βενζίνη (!), χωρίς να τον… χαλάει καθόλου, κρίνοντας και από το χαρακτήρα του…
Η ιδιοφυία στην επιλογή των ρυθμίσεων ήταν, μάλλον, ένα δίκαιο πλεονέκτημα, απλά ο Προστ το είχε ονομάσει έτσι, επηρεασμένος ίσως και από το ομότιτλο βιβλίο που είχε γραφτεί σχετικά με μια άλλη ιδιοφυία των ρυθμίσεων, τον Αμερικανό Μαρκ Ντόναχιου, νικητή των 500 μιλίων της Ινδιανάπολης και μονοκράτορα του πρωταθλήματος Can-Am, όταν αυτό μεσουρανούσε τη δεκαετία του ‘70, στο τιμόνι των τερατωδών Porsche 917 K Turbo Spyder με τους 900 περίπου ίππους…
Και ο Προστ δεν ήταν κανένας… Άγιος με τη σειρά του. Έχοντας μαθητεύσει στο πλευρό ενός άλλου μεγάλου σοφού της Formula 1, του Νίκι Λάουντα, τη διετία 1984-1985, είχε μάθει πώς να κινεί τα νήματα μέσα σε μια ομάδα, ώστε να εξυπηρετεί τα συμφέροντά του. Και στην επαφή της Σουζούκα του 1989, φανέρωσε τους δικούς του ηθικούς περιορισμούς. Ως ένας σύγχρονος Μακιαβέλι…
Το μεγαλείο του Προστ, όμως, πέρα και πάνω απ’ όλα, ήταν ότι ανακάλυψε τα νέα όρια, έψαξε πολύ βαθιά μέσα του και βρήκε τα αποθέματα ψυχικής και διανοητικής δύναμης να αντιμετωπίσει τον Σένα και πολλές φορές να τον νικήσει. Όπως το 1988, όταν τερμάτισε μεν τη σεζόν με περισσότερους συνολικά βαθμούς από τον αντίπαλό του, αλλά έχασε το πρωτάθλημα, μόνο και μόνο επειδή στη μάχη του τίτλου τότε προσμετρούσαν τα ένδεκα καλύτερα αποτελέσματα της σεζόν.
