O πρώτος δρόμος στην Ελλάδα είχε κατασκευαστεί για να τον διασχίζουν… καράβια

H πρώτη ένδειξη χάραξης και στρώσης δρόμου στον ελλαδικό χώρο, εξυπηρετούσε έναν πολύ ειδικό σκοπό που δεν είχε να κάνει με τροχούς

Γενικά στην Ελλάδα, δεν το έχουμε και πολύ με τους δρόμους. Χρειάστηκαν να περάσουν δεκαετίες μέχρι η χώρα να αποκτήσει ένα αξιοπρεπές εθνικό οδικό δίκτυο, του οποίου τη χρήση την πληρώνουμε με τα μαλλιοκέφαλα μας, ενώ σε ότι αφόρα σε όλο το υπόλοιπο δίκτυο και μέσα στα αστικά κέντρα, οι δρόμοι ακόμα και σήμερα, δεν είναι αυτό που λέμε «υπόδειγμα υποδομών». Ας το παραδεχτούμε λοιπόν, οι δρόμοι δεν είναι το δυνατό μας σημείο.

Το «χούι» αυτό ξεκινά από την αρχαιότητα, καθότι ούτε οι πρόγονοι μας φημίζονταν για την κατασκευή δρόμων. Αυτοί βέβαια, δεν τους χρειάζονταν. Όντας ναυτικός λαός και με τις περισσότερες πόλεις να βρίσκονται κοντά στη θάλασσα ή να έχουν επίνεια, οι μεταφορές, εμπορικές και επιβατικές, γίνονταν δια θαλάσσης, εύκολα. Τις ηπειρωτικές περιοχές και τα βουνά τα είχαν για να τα χαίρονται οι νύμφες, ο Πάνας και να κάνει τα εξωσυζυγικά του ο Δίας. Δεν υπήρχε λόγος λοιπόν, να φτιάξουν δρόμους.

Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι ως «δρόμο» εννοούμε ένα έργο με χάραξη και στρώση με κάποιο υλικό, όχι χωμάτινα τμήματα και διαπλατυσμένα μονοπάτια. Οι πρώτοι που έφτιαξαν ένα εκτεταμένο δίκτυο δρόμων όπως περιγράφηκαν πιο πάνω, ήταν αυτοί που θεωρούνται το sequel της αρχαίας Ελλάδας (με λίγο περισσότερο ιμπεριαλισμό και βαρβαρότητα), δηλαδή οι Ρωμαίοι. Είχαν λόγο βέβαια, θέλανε εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στις κτήσεις της αυτοκρατορίας τους.

Οι αρχαίοι Έλληνες , είχαν κατασκευάσει μονάχα έναν δρόμο αυτού του τύπου, την Ιερά Οδό, η οποία χρονολογείται στον 5 ο αιώνα π.χ. περίπου. Υπήρξε όμως ένας ακόμα πιο παλιός δρόμος στην Ελλάδα ή για είμαστε ακριβείς, στον ελλαδικό χώρο, αφού τότε υπήρχαν πόλεις – κράτη, ο οποίος χαράχθηκε και στρώθηκε κάπου ανάμεσα στον 7ο και στον 6ο αιώνα π.χ.

Το περίεργο με αυτό τον δρόμο όμως, ήταν ότι δεν φτιάχτηκε για άλογα και κάρα αλλά για καράβια! Ο λόγος για την Διολκό που έχει χαραχτεί και στρωθεί κοντά στο σημείο που βρίσκεται σήμερα ο Ισθμός της Κορίνθου. Εξυπηρετούσε δε, τον ίδιο σκοπό, δηλαδή την αποφυγή του περίπλου της Πελοποννήσου, «ενώνοντας» τον Σαρωνικό με τον Κορινθιακό κόλπο. Μόνο που αυτό γινόταν από ξηράς.

Η Διολκός, ήταν ένα λιθόστρωτο τμήμα, όπου τα πλοία της εποχής «σέρνονταν» πάνω σε πλατφόρμες από δούλους. Η χάραξη του δρόμου αυτού, δεν ακολουθούσε την ευθεία της σημερινής διώρυγας και είχε στροφές, με προσαρμογή στο ανάγλυφο της περιοχής, ακριβώς για να αποφευχθούν οι μεγάλες κλίσεις που θα καθιστούσαν την έλξη των καραβιών, δύσκολη.

Ανεσκαμμένο τμήμα της Διολκού. Φωτογραφία: Davide Mauro

Το μέγιστο υψόμετρο από το οποίο διερχόταν η Διολκός ήταν τα 90 μέτρα, ενώ η λίθινη στρώση σε όλο το μήκος της είχε σχήμα «V» ώστε να υποστηρίζεται και να «ασφαλίζεται» η γάστρα των πλοίων, ειδικά στις στροφές. Η Διολκός κατασκευάστηκε επί της τυραννίας του Περίανδρου στην αρχαία Κόρινθο, ως εναλλακτική στα σχέδια που υπήρχαν για διάνοιξη διώρυγας, κάτι που κατασκευαστικά ήταν τιτάνιο έργο με τα μέσα της εποχής.

Όχι ότι να σέρνεις καράβια στην ξηρά ήταν πιο εύκολο βέβαια, αλλά «για τα λεφτά τα κάνεις όλα» όπως τραγούδησε πολύ αργότερα από το 6 π.χ. ο αοιδός, Αντύπας. Η Κόρινθος, η οποία ήλεγχε την Διολκό και εισέπραττε κόμιστρα από τη χρήση της, αποτελούσε σημαντικό εμπορικό κέντρο στην αρχαιότητα και «ενδιάμεσο» στο ακμάζων εμπόριο που γινόταν μεταξύ της Αθήνας και των αποικιών της Μεγάλης Ελλάδας, που βρίσκονταν στη σημερινή Νότια Ιταλία και στη Σικελία.