Αυτό είναι το Bagger 293, η μεγαλύτερη κινούμενη κατασκευή στην ξηρά

Ένα γιγαντιαίο μηχάνημα με ρεκόρ Γκίνες, που απαιτεί 5 άτομα για τον χειρισμό και έχει μέγιστη ταχύτητα 10 μέτρα… το λεπτό

Στην αναζήτηση για το μεγαλύτερο «κάτι» που κινείται στην ξηρά, η εύκολη λύση είναι να ανατρέξει κανείς στο πεδίο της εξόρυξης, εκεί όπου τεράστια χωματουργικά φορτηγά και αντίστοιχου μεγέθους μπουλντόζες και «κουτάλες», αποτελούν τους πρωταθλητές στο… Sumo των βαρέων μηχανημάτων.

Ακόμα όμως και αυτά τα θηρία, είναι παιχνιδάκια υπό κλίμακα μπροστά σε αυτό που κατέχει τον τίτλο του μεγαλύτερου «οχήματος» στην ξηρά. Η ιστορία ξεκινά πολύ πίσω, στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης, όταν οι ενεργειακές απαιτήσεις εκτινάχθηκαν στα ύψη. Πάλι θα γράφετε στα σχόλια ότι πλατειάζω αλλά να ευχαριστείτε τον Θεό που δεν το πιάνω από το Προκάμβριο και την αβιογένεση των μονοκύτταρων προκαρυωτικών οργανισμών.

Η ενέργεια στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης λοιπόν, παραγόταν από τον λιθάνθρακα. Με το πέρασμα των χρόνων όμως, μέσα στον 20^ο αιώνα, οι λέβητες και ο ατμός απλά δεν αρκούσαν, ούτε οι σκαπανείς ανθρακωρύχοι είχαν την δυναμική για να καλύψουν τις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις.

Κάπου εκεί έρχεται ο ηλεκτρισμός, ο οποίος είχε το ελάττωμα του ότι κάπως έπρεπε να παραχθεί και αυτός. Τότε δεν υπήρχαν ΑΠΕ, ούτε καν, ατμοσφαιρική ρύπανση υπήρχε όμως, του τύπου έκοβες τα μικροσωματίδια με το μαχαίρι στις βιομηχανικές περιοχές. Απλά, δεν τους ένοιαζε.

Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί ένας τρόπος να παραχθεί ηλεκτρισμός χωρίς όμως η παραγωγή του να εξαρτάται από κάτι έρμους με προσδόκιμο ζωής τα 40 χρόνια, που χώνονταν σε λαγούμια βαθιά στη Γη. Άσε που συνδικαλίζονταν και απεργούσαν και διεκδικούσαν κάτι δικαιώματα και αυτά δεν άρεσαν καθόλου στους βιομήχανους.

Η απάντηση στο πρόβλημα, ήταν ο λιγνίτης ή γαιάνθρακας. Αυτός έχει μικρότερη περιεκτικότητα σε άνθρακα από τον λιθάνθρακα αλλά και ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Ή μάλλον, δύο πλεονεκτήματα. Το ένα είναι ότι εξορύσσεται από ορυχεία ανοικτού λάκκου, χωρίς να χρειαστεί να σκάψει κανείς λαγούμια και σήραγγες σε μεγάλο βάθος και το δεύτερο είναι ότι σαν καύσιμο, είναι μια χαρά για τις λιγνιτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού.

Αλλά και πάλι, απαιτούταν αρκετός λιγνίτης και κανένα από τα συμβατικά μηχανήματα δεν μπορούσε να μετακινήσει τον όγκο του χώματος που χρειαζόταν για να φτάσει κανείς στο πέτρωμα αυτό. Κάπως έτσι, δημιουργήθηκαν οι γιγαντιαίοι καδοφόροι εκσκαφείς.

Η αρχή λειτουργίας τους είναι απλή, αντί ενός «παραδοσιακού» εκσκαφέα με μονή κουτάλα που γεμίζει καρότσες φορτηγών, υπάρχει ένας δίσκος, στην περιφέρεια του οποίου έχουν τοποθετηθεί πολλές «κουτάλες», σαν δόντια σε γρανάζι. Αυτός ο δίσκος περιστρέφεται «τρώγοντας» την γη στο μπροστινό μέρος, ενώ πίσω, εκεί που οι κουτάλες αδειάζουν το χώμα και τις πέτρες, υπάρχει ένας ιμάντας μεταφοράς των υλικών αυτών σε χώρους συγκέντρωσης και διαλογής.

Πέραν του ότι είναι έξυπνο, εξασφαλίζοντας ένα συνεχές έργο εκσκαφής, είναι και πολύ εντυπωσιακό, καθώς δεν πρόκειται απλά για «μεγάλα» μηχανήματα, είναι τεράστια! Και ακόμη πιο εντυπωσιακό, είναι ότι κινούνται, αφού προφανώς πρέπει να προχωρούν και να αλλάζουν θέση, όσο «τρώνε» γη.

Ανάμεσα σε όλα αυτά τα γιγαντιαία μηχανήματα, το μεγαλύτερο, το «αφεντικό», είναι το Bagger 293 ή MAN TAKRAF RB293. Σχεδιάστηκε το 1985, το πρωτότυπο ήταν έτοιμο το 1990 και ανέλαβε επιχειρησιακό ρόλο το 1995. Κόστισε δε, με μια μέση πληθωριστική προσαρμογή, 92,5 εκατομμύρια ευρώ. Η ΤΑΚRAF είναι μια γερμανική (πρώην ανατολικογερμανική) εταιρεία, που ειδικεύεται στην κατασκευή μηχανημάτων της κατηγορίας βαρέων – βαρών για το πεδίο της εξόρυξης.

Το Bagger 293, έχει ύψος 96 μέτρα και μήκος 225 μετρά. με τα 94 από αυτά. να είναι η μπροστινή προέκταση του, που υποστηρίζει τον δίσκο. Ζυγίζει δε, όλο μαζί, 14.200 τόνους. Ο δίσκος του, με διάμετρο 21 μέτρα, φέρει στην περιφέρεια του 18 «κουτάλες», με την κάθε μια από αυτές, να χωρά 15 κυβικά μέτρα χώματος και να σηκώνει 15 τόνους βάρος. Σε μια μέρα, το Βagger 293 μπορεί να «φάει» 240.000 τόνους γης.

Για την κίνηση των επί μέρους στοιχείων που φέρει το μηχάνημα (δίσκος, ιμάντας, περιστροφή στην βάση του κ.ο.κ.) χρησιμοποιούνται 18 ηλεκτρικά μοτέρ, το κάθε ένα εκ των οποίων έχει τους δικούς του μειωτήρες ή το δικό του «κιβώτιο» ταχυτήτων. Αθροιστικά, η ισχύς των μοτέρ αυτών είναι 8.600 ίπποι, ενώ σε ότι αφορά στην κίνηση του μηχανήματος, χρειάζονται 13.611 ίπποι και ένας αριθμός ξεχωριστών ηλεκτροκινητήρων, που είναι εγκαταστημένοι στις 12 συνολικά ερπύστριες, πάνω στις οποίες στηρίζεται τόσο το κύριο στέλεχος, όσο και η προέκταση του ιμάντα μεταφοράς των υλικών. Η ταχύτητα κίνησης, είναι από 2 έως 10 μέτρα το λεπτό.

Η ενέργεια που χρειάζεται το Bagger 293 δεν παράγεται από φερόμενες γεννήτριες αλλά λαμβάνεται μέσω καλωδίων, από τον εκάστοτε λινγιτικό σταθμό παραγωγής ρεύματος, τον οποίο τροφοδοτεί με «καύσιμο», δηλαδή λιγνίτη. Για τον χειρισμό του, απαιτείται ένα προσωπικό μόλις 5 ατόμων, λόγω του ότι τα πάντα ελέγχονται και παρακολουθούνται από Η/Υ, ενώ το πιο δύσκολο και απαιτητικό κομμάτι σε ότι αφορά στο λειτουργικό ποιόν του, είναι η συντήρηση, απαιτώντας καθημερινούς ελέγχους και αντικατάσταση φθαρμένων μερών.

Το Bagger 293 λειτουργεί στο εξορυκτικό πεδίο ανοικτού λάκκου Tagebau Hambach, το οποίο βρίσκεται στα δυτικά της Γερμανίας. Στο σημείο βρίσκεται επίσης, λιγνιτική μονάδα παραγωγής ρεύματος της RWE AG, που είναι μια από τους μεγαλύτερους παρόχους ηλεκτρισμού στη Γερμανία. Δυστυχώς, αυτό που «τρώει» καθημερινά το Bagger 293, είναι ένα αρχέγονο ευρωπαϊκό δάσος, από την έκταση του οποίου, έχει απομείνει μόνο ένα 10% και αυτό πολύ υποβαθμισμένο, λόγω της σκόνης και της ρύπανσης που προέρχονται από την εξόρυξη.

Το γεγονός πάντως, δεν πτοεί χιλιάδες επισκέπτες που συρρέουν στην περιοχή κάθε χρονιά, αφού το Bagger 293 και ο τίτλος που κατέχει, αποτελούν… τουριστική ατραξιόν.