Οδική ασφάλεια: Greece, we have a big problem!

Οι Έλληνες δεν ξέρουμε να οδηγούμε: Άσχετοι, απρόσεκτοι, πολύ αργοί στην αντίληψη – πολύ γρήγοροι στο λάθος

Τα όσα ακολουθούν δεν αποτελούν μια έρευνα, με αναλυτική καταγραφή στοιχείων, ανάλυση και συμπεράσματα, έστω και αν βασίζονται στα στατιστικά της ΕΛ.ΑΣ. και κυρίως της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Αποτελούν όμως μια συνεχή καταγραφή, με την καθημερινή μας επαφή με το αυτοκίνητο, τη συνεχή εκπαίδευσή μας σ’ αυτό, τις εμπειρίες μας, την επαφή μας και με τα όσα συμβαίνουν παράλληλα στους δρόμους της υπόλοιπης Ευρώπης.

Το εύκολο είναι να μείνει κανείς πίσω από τα στεγνά στατιστικά στοιχεία και να καταλήξει στο ότι κάποιους μήνες και σε κάποιες περιοχές τα τροχαία δυστυχήματα είναι μειωμένα ή αυξημένα, στους αυτοκινητόδρομους έχουν μειωθεί, στο επαρχιακό δίκτυο αυξάνονται, όπως αυξάνονται και μέσα στις πόλεις (δείτε τα στοιχεία της Ε.ΛΣΤΑΤ.).

Το δύσκολο είναι να κοιταχτεί στον καθρέπτη και επιτέλους να παραδεχθεί αυτό που κανείς δεν λέει ανοιχτά:

-Παραμένουμε άσχετοι με το αντικείμενο, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου και επιπέδου εκπαίδευσης.

-Παίρνουμε δίπλωμα μαθαίνοντας αυτά που χρειάζονται για να περάσουμε τις εξετάσεις, δεν προσπαθούμε να μάθουμε τις βασικές λειτουργίες του αυτοκινήτου με το οποίο θα βγούμε στο χάος της καθημερινότητας, δεν ασχολούμαστε, κατά βάθος πιστεύουμε ότι ένα αυτοκίνητο βάρους δύο τόνων που μπορεί να κινείται με 100 χλμ./ώρα χρειάζεται την ίδια προσοχή που δίνουμε και στο… ψυγείο της κουζίνας μας. Αρκεί να έχει ρεύμα για να κάνει τη δουλειά του.

-Οδηγούμε χωρίς να καταλαβαίνουμε τι κάνουμε, πώς είναι μπροστά μας η κυκλοφοριακή ροή, ποια είναι η μέση ταχύτητα του ρεύματος που κινούμαστε, τι πρέπει να κάνουμε για να στρίψουμε.

-Φρενάρουμε, επιταχύνουμε και ξαναφρενάρουμε γιατί δεν καταλαβαίνουμε πώς τσουλάει μπροστά μας όλο αυτό το ποτάμι.

-Τρακάρουμε, τραυματιζόμαστε και σκοτωνόμαστε με τρόπους που, αν δεν ήταν τραγικοί και μη αναστρέψιμοι, θα χαρακτηρίζονταν ως γελοίοι.

-Πάμε με 20 χλμ./ώρα όταν πρέπει να πάμε με 70 (για να μην είμαστε κινούμενο εμπόδιο) και πάμε με 70 χλμ./ώρα σε συνθήκες που και τα 30 είναι πολλά και επικίνδυνα να χτυπήσουμε με άλλο αυτοκίνητο, να πατήσουμε ένα μηχανάκι, ποδηλάτη, πεζό.

-Η πρώτη και τελευταία πολλές φορές αντίδρασή μας είναι να… κορνάρουμε, όχι να αποφύγουμε το ατύχημα, να αλλάξουμε πορεία, να φρενάρουμε ή και (άκουσον άκουσον) να επιταχύνουμε για να γλιτώσουμε τη μικρή ή μεγάλη ζημιά, απλώς κορνάρουμε. Για τα πάντα.

Πόσα άρθρα πρέπει να γραφτούν σε αυτήν τη χώρα για την οδική ασφάλεια. Πόσες ειδήσεις ακόμα θα ακούσουμε για δυστυχήματα. Μα κυρίως πόσο αίμα πρέπει να χυθεί στην άσφαλτο για να καταλάβουμε ότι οι Έλληνες πολίτες, δυστυχώς, δεν ξέρουμε να οδηγούμε. Κάποτε ίσως να ήμασταν καλοί σαν μέσος όρος, αλλά και έτσι να ήταν, αυτό το στατιστικό δεν κράτησε για πολύ. Δικαιολογίες δεν υπάρχουν, ούτε μπορούμε να το ρίξουμε μόνο στις ικανότητες. Δεν φταίνε οι κόντρες, που τελευταία είναι ξανά στην επικαιρότητα ως μια μόδα που νόημα δεν βγάζει. Εδώ τα στατιστικά λένε την αλήθεια, τα δυστυχήματα από κόντρες είναι απειροελάχιστα, από υπερβολική ταχύτητα ελάχιστα. Για δείτε όμως και τα σοκαριστικά ποσοστά των δυστυχημάτων σε κατοικημένες περιοχές ή από αλκοόλ.

Τι δικαιολογία υπάρχει όταν κοντεύουμε να πάρουμε τη χειρότερη πρωτιά; Ναι, η Ελλάδα είναι δεύτερη στην Ευρώπη σε ατυχήματα/δυστυχήματα που προκαλούνται από μέθη. Μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, όλοι γνωρίζουμε άτομα που πίνουν, παραπάνω από το επιτρεπτό, αρκετά παραπάνω από το επιτρεπτό, και οδηγούν. Και ό,τι και αν τους πεις, βγάζουν το κλειδί από την τσέπη και λένε «είμαι καλά, ξέρω τα όριά μου». Η οργισμένη απάντηση προσπαθεί να βγει από το στόμα μου, αλλά θα αλλάξει κάτι, όταν το έχεις πει τόσες φορές στο παρελθόν; Πρέπει να αλλάξει, αυτό είναι το μόνο σίγουρο.

Βάζω μια άνω τελεία. Με αφορμή τα τελευταία δυστυχήματα προκύπτει δυστυχώς ένα συμπέρασμα. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι Έλληνες δεν ξέρουν να οδηγούν. Ηλιθιότητα, πέρα από εγκληματικό, είναι να χάνεις τη ζωή σου από το ποτό. Αλλά κακά τα ψέματα, σήμερα κόσμος ξεψυχάει πίσω από το τιμόνι ή στην άσφαλτο χωρίς λόγο και αιτία.Τσάμπα.

Αναφέρομαι σε ένα τροχαίο δυστύχημα του περασμένου Μήνα. Μια κοπέλα, μόλις 27 ετών, έχασε τη ζωή της στην παραλιακή όταν «έχασε» τον έλεγχο του αυτοκινήτου της, στην απόπειρά της να περάσει ένα πορτοκαλί φανάρι. Επισημαίνω πως δεν θέλω να στιγματίσω το συγκεκριμένο περιστατικό, στέλνοντας τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους της, όμως αποτελεί παράδειγμα των συμπεριφορών που καθημερινά βλέπουμε στον δρόμο. Όλοι ασχολούνται με τα κινητά τους, στέλνουν μηνύματα και βγάζουν story για το Ιnstagram. Όχι όταν είναι σταματημένοι, αλλά εν κινήσει και με μεγάλες ταχύτητες. Οι περισσότεροι χαζεύουν και χάνονται στις σκέψεις τους. Να μιλήσω για τη ζώνη; Η κοπέλα που αναφέρθηκα προηγουμένως, εάν φορούσε ζώνη, θα είχε γλιτώσει στη χειρότερη με μερικές γρατζουνιές. Πόσο κρίμα είναι.

Σε αυτό το σημείο χωράει μια παρένθεση. Κάποιοι θα κάνουν αντίλογο σε ό,τι αφορά τη χρήση του κινητού τηλεφώνου. Ναι, τα σύγχρονα αυτοκίνητα έχουν οθόνες αφής και λίγους διακόπτες, οπότε πρακτικά απαιτούν τη χρήση της οθόνης κατά την οδήγηση. Ποια η διαφορά με το κινητό; Όσο και αν ψάξω, δεν βρίσκω στατιστικά που να υποδεικνύουν ότι έχουν προκληθεί δυστυχήματα με αυτόν τον τρόπο. Είναι ίσως η θέση της οθόνης που φέρνει τη ματιά του οδηγού κοντά στον δρόμο, σε αντίθεση με ένα smartphone. Επιπλέον, τέτοιες οθόνες έχουν τα νεότερα μοντέλα, που συμπεριλαμβάνουν στον εξοπλισμό ένα σωρό συστήματα ενεργητικής ασφάλειας (περισσότερα σε λίγο). Αντίλογος χωράει για αυτούς που τοποθετούν aftermarket οθόνες και παρακολουθούν ταινίες και βιντεοκλίπ την ώρα που οδηγούν. Σύμφωνα με τον EuroNCAP, αυτό αποσπά την προσοχή στην καλύτερη για 5 δευτερόλεπτα, στη χειρότερη για 40. Επαναλαμβάνω, δευτερόλεπτα, όχι κλάσματα του δευτερολέπτου.

Φαντάζεστε τι μπορεί να συμβεί σε μερικά δευτερόλεπτα στον δρόμο; Σε τι κίνδυνο μπορεί να βάλει κάποιος τον εαυτό του ή τους άλλους; Είναι εν δυνάμει αυτόχειρας ή εγκληματίας. Το ίδιο ισχύει και για όσους περνούν ένα κόκκινο φανάρι, λες και μερικά δευτερόλεπτα αναμονής θα τους αλλάξουν τη ζωή. Το ίδιο για όσους πίνουν και οδηγούν. Είναι λοιπόν θέμα κουλτούρας και παιδείας. Και αυτό αλλάζει. Για τους παλιούς είναι αργά, όχι όμως για τις νέες γενιές. Επιτακτικό να «μπει» στα σχολεία ένα υποχρεωτικό μάθημα οδικής ασφάλειας. Όχι απλά θεωρητικό. Ιδανικό να ασχολούνται τα παιδιά με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό. Αυτά δεν είναι θεωρίες. Είναι οι πραγματικές λύσεις που έχουν εφαρμόσει εδώ και δεκαετίες άλλες χώρες και έχουν μειώσει δραματικά τα τροχαία.

Γνωρίζουμε ότι η εκμάθηση της οδήγησης στην Ελλάδα γινόταν για πολλά χρόνια με τον λάθος τρόπο. Ακόμα όμως και οι πιο σύγχρονες πλέον σχολές δεν αρκούν. Για να πάρεις δίπλωμα μαθαίνεις τα βασικά. Για να μάθεις να οδηγείς πραγματικά χρειάζεται να ζήσεις καταστάσεις. Έτσι διαμορφώνεις αντίληψη, αποκτάς γνώση και ξέρεις πώς και πότε να πάρεις μια σωστή απόφαση σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Σε αυτό βοηθούν και οι σχολές ασφαλούς οδήγησης, αφού μέσα από τα σεμινάριά τους ένας νέος ή και «έμπειρος» οδηγός θα μάθει πώς να διαχειρίζεται σωστά καταστάσεις, μέσα από την προσομοίωση. Στο υποσυνείδητο προστίθενται αυτές οι γνώσεις.

Φανταστείτε λοιπόν να είχαμε όλοι οδική παιδεία και κουλτούρα, θα αρκούσε; Με έναν στόλο αυτοκινήτων που έχει έναν από τους χειρότερους σε μέσο όρο ηλικίας στόλους αυτοκινήτων, μάλλον όχι. 17 χρόνια μετρά στους δρόμους το μέσο Ι.Χ. στην Ελλάδα. Ούτε ESP ούτε συστήματα ενεργητικής ασφάλειας, τίποτα. Μήπως λοιπόν, αντί για τις επιδόσεις και την κατανάλωση, τα μπιχλιμπίδια και τα χρώματα, πρέπει ο βασικότερος παράγοντας αγοράς αυτοκινήτου να είναι το πόσο ασφαλές είναι και το πόσα συστήματα ενεργητικής ή παθητικής ασφάλειας διαθέτει; Το ανθρώπινο λάθος είναι αναπόφευκτο…