Αρκετοί αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Μετά τα τσιπ, κινδυνεύουμε από την έλλειψη των μπαταριών. Εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για εξαπλασιασμό της παραγωγής ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων έως το 2025, η παραγωγή μπαταριών δεν θα καταφέρει να συμβαδίσει στον ίδιο ρυθμό.
Της Manuela Piscini Aπόδοση: Νίκος Μαρινόπουλος
Η κρίση στην αγορά λόγω της έλλειψης τσιπ και ημιαγωγών προκλήθηκε από ένα απρόβλεπτο γεγονός. Την πανδημία. Παρόμοια κρίση, σύμφωνα με τους αναλυτές, θα βιώσουμε και με την έλλειψη μπαταριών. Θα είναι μια κρίση που σήμερα θεωρείται αναπόφευκτη, ωστόσο έχει συγκεκριμένη ημερομηνία «παραγωγής» (2023), αλλά και λήξης (2030). Στις επόμενες σελίδες, δημοσιεύουμε τον χάρτη που δείχνει τον πολλαπλασιασμό των gigafactories στην Ευρώπη έως το 2027. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η ευρωπαϊκή εφοδιαστική αλυσίδα θα επιταχύνει την παραγωγή ενέργειας, όχι όμως νωρίτερα από το δεύτερο μισό της τρέχουσας δεκαετίας. Οι λόγοι είναι απλοί. Η εξασφάλιση χρηματοδότησης, η σχεδίαση και η κατασκευή ενός εργοστασίου απαιτούν πολλά χρήματα (δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ) και ακόμα περισσότερο χρόνο. Μπορεί η Τesla να κατάφερε να ολοκληρώσει την κατασκευή του εργοστασίου της Σανγκάης σε μόλις 168 ημέρες, ωστόσο οι καθυστερήσεις στην κατασκευή του εργοστασίου στο Βερολίνο μας διδάσκουν ότι στη Δύση οι διαδικασίες είναι αρκετά πιο χρονοβόρες.
Ο ΛΟΓΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΝΑΛΥΤΕΣ
Αυτή ακριβώς είναι και η ουσία του θέματος, η πάροδος του χρόνου. Τα εργοστάσια που έχουν προγραμματιστεί να κατασκευαστούν, θα ανεβάσουν την παγκόσμια δυναμικότητα στις 1.200 GWh (1,2 TWh) έως το 2025. Η τιμή αυτή είναι τριπλάσια από την τρέχουσα. Την ίδια περίοδο, ωστόσο, οι πωλήσεις ηλεκτρικών και plug–in υβριδικών αυτοκινήτων θα μπορούσαν να εξαπλασιαστούν, φτάνοντας στα 12 εκατομμύρια. Εάν αυτές οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν, θα υπάρξει μια προφανής διαφορά μεταξύ της προσφοράς ενέργειας και της ζήτησης. Μια θέση που διατυπώνει, μεταξύ άλλων, η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Morgan Stanley. Δύσκολα την αμφισβητεί κανείς στην προκειμένη περίπτωση. Η Morgan Stanley είναι ένας από τους χρηματοοικονομικούς συμβούλους της Northvolt. Η τελευταία ιδρύθηκε το 2016. Είναι μια σουηδική εταιρεία, η οποία ηγείται της ευρωπαϊκής ανάκαμψης στον τομέα της παραγωγής μπαταριών. Η Northvolt είναι πρακτικά έτοιμη να λειτουργήσει το εργοστάσιο των 60 GWh στην πόλη Σκελεφτέα (Σουηδία). Επόμενος στόχος της είναι να επενδύσει τα περισσότερα από 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια που κατάφερε να συγκεντρώσει για τη δημιουργία και άλλων εργοστασίων. Με απώτερο σκοπό η παραγωγική της δυναμικότητα να ξεπεράσει τις 150 GWh. Έως το 2030, ενδέχεται να υπάρχουν πάνω από 100 gigafactories σε λειτουργία σε ολόκληρο τον κόσμο. Η συνολική παραγωγή ενέργειας από αυτά τα εργοστάσια θα είναι πάνω από 2.850 GWh, μια τιμή που σύμφωνα με τους αναλυτές θα είναι επαρκής για να καλύψει τις ανάγκες.
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ
Άρα όλα βαίνουν καλώς από το 2030 και μετά. Οι ανησυχίες των αναλυτών εστιάζουν στην περίοδο πριν από αυτή την ημερομηνία. Σύμφωνα με το Κέντρο Αυτοκινητιστικής Έρευνας στο γερμανικό πανεπιστήμιο Ντούισμπουργκ-Έσσεν, την περίοδο 2021-2023 η έλλειψη τσιπ αναμένεται να επιφέρει παραγωγή 8,1 εκατομμυρίων λιγότερων αυτοκινήτων. Αντίστοιχα, η έλλειψη μπαταριών την περίοδο 2022-2029 θα προκαλέσει αντίστοιχη «απώλεια» 18,7 εκατομμυρίων αυτοκινήτων. Σύνολο 27 εκατομμύρια λιγότερα αυτοκίνητα στη δεκαετία. Μόλις δηλαδή οι αυτοκινητοβιομηχανίες αποφύγουν τον σκόπελο των τσιπ και αρχίσουν να παράγουν κυρίως ηλεκτρικά οχήματα, θα πέσουν στο χειρότερο σκόπελο, αυτόν της έλλειψης μπαταριών. Το γερμανικό πανεπιστήμιο προειδοποιεί για μία ακόμα κρίσιμη λεπτομέρεια. Ένα gigafactory πιάνει το μέγιστο της παραγωγικής του δυναμικότητας μόνο εάν είναι επαρκώς εφοδιασμένο με πρώτες ύλες.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ
Μιλώντας για το σήμερα, αλλά και το 2025, ίσως και για το 2030, η αλυσίδα εφοδιασμού των εργοστασίων με τα μέταλλα που απαιτούνται για την κατασκευή των μπαταριών παραμένει μία από τις άγνωστες μεταβλητές στην περίπλοκη εξίσωση της βιώσιμης κινητικότητας. Η ζήτηση για κοβάλτιο, λίθιο, μαγγάνιο και νικέλιο είναι προφανές ότι θα αυξηθεί. Και δεν εννοούμε μόνο σε συνάρτηση με την αύξηση των πωλήσεων ηλεκτρικών και plug–in υβριδικών οχημάτων που προβλέπουν όλοι οι αναλυτές. Σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία Adamas Intelligence, το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, η μέση χωρητικότητα ενός πακέτου μπαταριών αυξήθηκε κατά 23% συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο (από 21,2 στις 26 kWh). Η αύξηση αυτή μεταφρασμένη σε πρώτες ύλες, σημαίνει αύξηση 22% της περιεκτικότητας σε λίθιο και 3% της περιεκτικότητας σε νικέλιο και κοβάλτιο.
ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Λέμε συχνά ότι οι κρίσεις δημιουργούν και ευκαιρίες. Ο αγώνας δρόμου για να μην υπάρξει μελλοντική έλλειψη μπαταριών στην αγορά διευρύνει τον ανταγωνισμό, σε μια αγορά όπου κυριαρχούσε η Ασία. Λόγω των αυστηρότερων περιβαλλοντικών προδιαγραφών στην Ευρώπη, θα μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον και θα αυξηθεί η απασχόληση στη Γηραιά Ήπειρο. Τα ευρωπαϊκά gigafactories κατασκευάζονται με στόχο να επιτύχουν την ουδετερότητα ως προς τον άνθρακα ή έστω, όσο πιο κοντά σε αυτήν γίνεται. Επιπλέον, επιταχύνουν την προμήθεια των ευρωπαϊκών εργοστασίων, τα οποία σήμερα εφοδιάζονται από προμηθευτές που βρίσκονται δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Τέλος, σύμφωνα με την πρωτοβουλία European Battery Alliance, έως το 2025 θα δημιουργηθούν 800.000 νέες θέσεις εργασίας για εξειδικευμένους τεχνίτες.
Μια ευχάριστη αλλαγή για την Ευρώπη, συγκριτικά με την ισχύουσα κατάσταση. Σήμερα, το 90% των μπαταριών προέρχονται από επτά προμηθευτές, από την Κίνα, την Κορέα και την Ιαπωνία. Οι εταιρείες CATL, LG Chem, Panasonic, Samsung, BYD, SK Innovation και CALB, μεταξύ άλλων, κυριαρχούν επίσης στην αλυσίδα εφοδιασμού με πρώτες ύλες. Σύμφωνα με το Κέντρο Αυτοκινητιστικής Έρευνας, οι πρώτες εταιρείες που θα απεξαρτηθούν από την τρέχουσα μονοπωλιακή κατάσταση και θα εξασφαλίσουν επαρκείς προμήθειες είναι η Volkswagen και η Tesla. Η BMW και η Mercedes από την άλλη, θα εξακολουθήσουν να διατρέχουν κάποιους κινδύνους, όσον αφορά στον επαρκή εφοδιασμό τους. Θέση με την οποία συμφωνεί ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings, αναφέροντας ότι «η έλλειψη μπαταριών είναι μία πιθανότητα. Ή (με άλλα λόγια) είναι πολύ πιθανό να μην έχουν όλοι οι κατασκευαστές στη διάθεσή τους τα απαιτούμενα για να προχωρήσουν απρόσκοπτα με τον προγραμματισμό τους».
Ακόμα και ο ιδρυτής της Tesla επισημαίνει ότι «το θεμελιώδες όριο που καλείται να ξεπεράσει τώρα το ηλεκτρικό αυτοκίνητο είναι η διαθεσιμότητα των μπαταριών. Κανένας κατασκευαστής (αυτοκινήτων) δεν μπορεί ν‘ αναπτυχθεί ταχύτερα (από τους ρυθμούς κατασκευής μπαταριών)». Κι αν το λέει αυτό ο Εlon…
