Του Βασίλη Κωστάκου
Σε αντίθεση με αυτό που ίσως πιστεύουν οι περισσότεροι, η ηλεκτροκίνηση στα ποδήλατα αποτελεί μια πολύ παλιά ιστορία.
H ηλεκτροκίνηση πλέον έχει μπει στην καθημερινότητα όλων των ανεπτυγμένων χωρών και προς τα εκεί εστιάζουν σχεδόν όλες ανεξαιρέτως οι εταιρείες. Με τα σημερινά δεδομένα και όπως δείχνουν τα πράγματα ο ηλεκτροκινητήρας θα επικρατήσει σε βάρος όλων των θερμικών μονάδων παραγωγής σε όλα τα τροχοφόρα. Λιγότερος προβληματισμός υπάρχει στο χώρο του ποδηλάτου καθώς η ηλεκτροκίνηση έρχεται να βοηθήσει να γίνει το ποδήλατο το πιο «καθαρό» και μοναδικό μέσο μεταφοράς μέσα στην πόλη, αλλά και στην περιφέρειά της όταν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ήταν 31 Δεκεμβρίου του 1895 όταν ο Ogden Bolton Jr. έλαβε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στις ΗΠΑ για ένα ποδήλατο με μπαταρία 10 volt όπου δεν υπήρχαν γρανάζια και ο κινητήρας μπορούσε να αντλήσει έως και 100 Αμπέρ.
Βέβαια από τότε πολλά άλλαξαν αλλά πάντα το ποδήλατο ήταν πεδίο πειραματισμών για κάποιου είδους ηλεκτροκίνηση καθώς εδώ δεν είχαμε να κάνουμε με ρύπους και οικονομία σε καύσιμα αλλά με τα watt που βγάζει ο -συνήθως αγύμναστος- κάτοχος ενός ποδηλάτου. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 εμφανίζονται οι πρώτοι αισθητήρες ροπής και power-controler ενώ οι προσπάθειες της Yamaha για ένα ebike ουσιαστικά οδήγησαν στη σημερινή τους μορφή αφού η ιαπωνική εταιρία εφεύρε το pedal assist system το 1993. Τότε οι μπαταρίες ήταν NiCd και ο κινητήρας βρισκόταν στο κέντρο του πίσω τροχού.
Σήμερα τα περισσότερα ποδήλατα έχουν τον κινητήρα στο σημείο του δισκοβραχίονα, που αποτελεί και μέρος του σκελετού ενώ και η μπαταρία (πλέον Li-ion) βρίσκεται μέσα στο σκελετό. Αν και υπάρχουν power-assisted μοντέλα (δηλαδή διαθέτουν κάτι σαν το γκάζι των μοτοσυκλετών) τα περισσότερα ποδήλατα είναι pedelec ( pedal electric cycle) δηλαδή ο αισθητήρας ροπής «αισθάνεται» τη δύναμη στο πετάλι που εφαρμόζει ο ποδηλάτης και την ενισχύει ανάλογα (συνήθως υπάρχουν 4 επίπεδα υποβοήθησης, 25%, 50%, 100%, 200%). Το σύστημα αυτό, όπως καταλαβαίνετε, είναι επικουρικό και έτσι δεν μειώνεται η αίσθηση της ποδηλασίας, καθώς ο κάτοχος ενός τέτοιου ποδηλάτου μπορεί να μετακινηθεί πιο εύκολα και γρήγορα αλλά και να γυμναστεί! εάν θέλει. Τα ebikes λόγω ευρωπαϊκής μονοθεσίας διαθέτουν κινητήρα 250 watt και έχουν υποβοήθηση μέχρι τα 25χλμ/ώρα. Φυσικά υπάρχουν και ποδήλατα με μεγαλύτερες ιπποδυνάμεις (συνήθως 750 ή 1000 watt) και τελική ταχύτητα που ξεπερνά τα 60 χλμ/ώρα αλλά αυτά ανήκουν πλέον στα μοτοποδήλατα και ο αναβάτης τους θα πρέπει να έχει την αντίστοιχη άδεια οδήγησης.
Η εξέλιξη των ebikes αφορούσε την αστική μετακίνηση οπότε υπάρχουν πολλά αντίστοιχα μοντέλα πόλης ή trekking (ποδήλατα πόλης που μπορούν να πάνε και σε ομαλούς χωματόδρομους, δηλαδή σαν τα αντίστοιχα SUV στα αυτοκίνητα). Ο τροχός είναι μεγάλος (28/29/700 απλά έχουν διαφορετική αρίθμηση αφού πλέον όλα τα ποδήλατα δρόμου και MTB έχουν τροχούς 29 ιντσών) για να είναι σταθερά αλλά τα λάστιχα είναι για δρόμο ή διαθέτουν πολύ μικρό τακούνι. Γενικά είναι τα πιο εύκολα ποδήλατα αφού και η όρθια θέση οδήγησης τα κάνει πιο ξεκούραστα στην καθημερινή μετακίνηση. Υπάρχουν και τα μοντέλα MTB όπου εκεί η γκάμα είναι πολύ μεγάλη αφού πέρα από τα hardtail (δεν διαθέτουν πίσω ανάρτηση) υπάρχουν και τα FS (full suspension) όπου διακρίνονται σε XC (crosscountry), trail, enduro, downhill ανάλογα με τη διαδρομή των αναρτήσεων, που ξεκινούν από τα 100 χιλιοστά και φτάνουν έως τα 200. Τα hardtail είναι φυσικά τα πιο οικονομικά μοντέλα αλλά το γεγονός ότι δεν έχουν πίσω ανάρτηση και ο σκελετός είναι πολύ ενισχυμένος δεν είναι ιδιαίτερα άνετα όπως τα fs. Απλά εάν αγοράσετε κάποιο fs μην εντυπωσιαστείτε από το μέγεθος των αναρτήσεων γιατί εάν δεν κάνετε μονοπάτια θα ανακαλύψετε ότι είναι αντίστροφα ανάλογα δύσχρηστο στην άσφαλτο. Κάτι σαν να οδηγείς ένα 4Χ4 με τα χωμάτινα λάστιχα στον αυτοκινητόδρομο.
Επειδή οι περισσότεροι κάνουν το λάθος να πιστεύουν ότι όλα τα ποδήλατα είναι λίγο πολύ τα ίδια λόγω της απλότητάς τους εύκολα μπορεί να αγοραστεί κάποιο λάθος ποδήλατο, καθώς επιλογή του σωστού μοντέλου μπορεί να αποδειχθεί «σπαζοκεφαλιά» ακόμα και για τους γνώστες. Μην υποτιμάτε λοιπόν την απλότητα καθώς σε αυτήν κρύβονται δεκάδες λεπτομέρειες που είναι πολύ σημαντικές. Καταρχήν οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι στα ποδήλατα υπάρχουν μεγέθη, οπότε πολλές φορές το ποδήλατο τους δυσκολεύει σαν ένα παπούτσι 3 νούμερα μικρότερο. Φυσικά η τιμή είναι επίσης ένας καθοριστικός παράγοντας που πολλές φορές αγνοείται ακόμα και για όχι οικονομικούς λόγους. Αλλά τα ηλεκτρικά ποδήλατα δεν είναι σαν τα αυτοκίνητα όπου υπάρχουν προδιαγραφές και έτσι κάθε κατασκευαστής -ειδικά όχι απαραίτητα του χώρου- παρουσιάζει ένα προϊόν που κάποιοι θα χαρακτήριζαν και επικίνδυνο. Γιατί πως αλλιώς μπορεί να χαρακτηρίσεις ένα ποδήλατο με ανεπαρκή φρένα που κάποιος του τοποθετεί ένα ηλεκτροκινητήρα 1000 watt; Και για να δώσουμε ένα αντίστοιχο παράδειγμα είναι σαν να αγοράζεις ένα Zastava -χωρίς ABS, με ταμπούρα και λάστιχα 155/55-13, με κινητήρα Porsche. Μπορεί να στην αρχή να φάνηκε σαν τρομερή ευκαιρία αλλά θα κάνεις μια άσχημη διαπίστωση στην πρώτη γρήγορη στροφή ή στον πρώτο έντονο φρενάρισμα. Γι’ αυτό η επιλογή κάποιου μοντέλου ενός επώνυμου εργοστασίου στα ποδήλατα είναι κάτι περισσότερο από επιβεβλημένη.
