Η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών μας μιλά για την διεύρυνση της ηλεκτροκίνησης και την πράσινη ατζέντα της κυβέρνησης που συμβαδίζει με τους ευρωπαϊκούς στόχους για μείωση των εκπομπών ρύπων κατά 55% έως το 2030.
Η πανδημία έδειξε πως οι πολίτες έκαναν στροφή στις «πράσινες» μετακινήσεις, με πρώτη επιλογή, αυτή του ποδηλάτου. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήδη τρέχει το πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά». Θα υπάρξει νέος κύκλος; Ποια είναι τα πλάνα του ΥΠΕΝ, δεδομένης της μεγάλης ανταπόκρισης του κοινού;
To πρώτο στοιχείο που μας έδειξε η πανδημία είναι ότι οι καθολικοί περιορισμοί στις μετακινήσεις που επιβλήθηκαν παγκοσμίως φαίνεται να οδήγησαν σε απότομη μείωση των επιπέδων αέριων ρύπων στην ατμόσφαιρα. Το αποτύπωμα των μεταφορών στην ποιότητα του αέρα είναι πολύ έντονο. Οι οδικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αναθεώρηση του ευρωπαϊκού στόχου για μείωση των εκπομπών ρύπων κατά 55% το 2030 σε σχέση με τα μεγέθη του 1990 ήταν μονόδρομος, αν θέλουμε πραγματικά να φτάσουμε κοντά στον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας το 2050.
Την ίδια στιγμή, η πανδημία συνέπεσε με τη χρονιά που θέσαμε τις βάσεις για τη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης και ενεργοποιήσαμε το πρόγραμμα «ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ». Η ανταπόκριση των πολιτών δικαίωσε την πολιτική μας. Κι αυτό δεν είναι απλώς μια αίσθηση. Το δείχνουν οι 11.500 αιτήσεις που έχουμε ήδη δεχθεί και αντιστοιχούν στο 23,5% των πόρων της δράσης.
Η στροφή στις πράσινες μετακινήσεις αποτελεί στρατηγική μας επιλογή. Στόχος λοιπόν είναι να επεκτείνουμε τη δράση και τον επόμενο χρόνο και να ενισχύσουμε περαιτέρω τα υφιστάμενα κίνητρα. Θα προχωρήσουμε άμεσα στην παροχή επιπλέον κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, κυρίως προς τις επιχειρήσεις και τα ΤΑΞΙ, οι στόλοι των οποίων είναι και οι πλέον ρυπογόνοι και επιβλαβείς για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Όσον αφορά δε στα ηλεκτρικά ποδήλατα, που είναι και η μεγαλύτερη επιτυχία του προγράμματος, θα προσθέσουμε την δυνατότητα επιδότησης τους και από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους του τουρισμού και της διανομής κατ’ οίκον.
Ποιο είναι το σχέδιο της κυβέρνησης για την ανάπτυξη δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων;
Αφού το 2020 φέραμε την ηλεκτροκίνηση στην προσκήνιο, το 2021 βασική μας προτεραιότητα είναι η ανάπτυξη υποδομών φόρτισης. Προϋπόθεση για να φτάσουμε, αλλά και να ξεπεράσουμε τον στόχο ένα στα τρία νέα αυτοκίνητα στην Ελλάδα να είναι ηλεκτρικό ως το 2030, όπως αυτός αποτυπώνεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, είναι η δημιουργία ενός επαρκούς εθνικού δικτύου φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Για τον λόγο αυτό, έχουμε σχεδιάσει και υλοποιούμε υποστηρικτικές δράσεις, τόσο για τις δημόσια προσβάσιμες υποδομές φόρτισης, όσο και για τις ιδιωτικές.
Και αναφέρω τον όρο «υποστηρικτικές», διότι με βάση το ανταγωνιστικό μοντέλο αγοράς που έχουμε θεσπίσει, η εγκατάσταση και η λειτουργία των υποδομών φόρτισης πραγματοποιείται από φορείς της αγοράς, τους ΦΕΥΦΗΟ. Για να κινητοποιηθούν οι απαραίτητες επενδύσεις λοιπόν από τον ιδιωτικό τομέα – και ήδη βλέπουμε σημαντικές κινήσεις παιχτών της ενεργειακής αγοράς προς την κατεύθυνση αυτή – η κυβέρνηση, μέσω των αρμόδιων Υπουργείων διασφαλίζει τις αναγκαίες συνθήκες για τη λειτουργία της νέας αυτής αγοράς, παρέχοντας παράλληλα κίνητρα, οικονομικής ή άλλης φύσης, όπου χρειάζεται.
Έτσι, στο κομμάτι των δημόσιων υποδομών φόρτισης, αυτή την περίοδο βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, από τους Δήμους σε όλη την επικράτεια, τα Σχέδια Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ). Επίσης, έχει ξεκινήσει η διαδικασία για τη σύσταση του Μητρώου Υποδομών Φορέων Αγοράς Ηλεκτροκίνησης, ενός εύχρηστου ηλεκτρονικoύ εργαλείου στο οποίο θα καταγράφονται όλα τα δημοσίως προσβάσιμα σημεία φόρτισης. Τέλος, σχεδιάζουμε πρόγραμμα επιδότησης δημόσια προσβάσιμων υποδομών φόρτισης, καλύπτοντας έτσι μέρος του αρχικού κόστους επένδυσης, που σε περιπτώσεις ειδικά φορτιστών υψηλής ισχύος, είναι αρκετά σημαντικό.
Στο κομμάτι των ιδιωτικών υποδομών φόρτισης, η ανάπτυξη οικιακών σημείων φόρτισης υποστηρίζεται με οικονομικά κίνητρα, υπό τη μορφή επιδότησης μέσω του προγράμματος «ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ», ενώ επιδότηση θα μπορούν πλέον να λάβουν και τα σημεία φόρτισης που εγκαθίστανται σε χώρους στάθμευσης επιχειρήσεων για τη φόρτιση των εταιρικών στόλων ηλεκτρικών οχημάτων.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η χωροθέτηση των 10.000 σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων που είχε προαναγγείλει το υπουργείο, ότι δηλαδή στο πρώτο εξάμηνο του έτους θα είχαν δρομολογηθεί;
Η δημιουργία ενός επαρκούς και προσβάσιμου δικτύου φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων αποτελεί εξαρχής άξονα του σχεδιασμού μας. Η ψήφιση του πρώτου νόμου για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης (ν. 4710/2020) έβαλε αμέσως στην πρίζα το πρόγραμμα χρηματοδότησης των δήμων της χώρας για την εκπόνηση των Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΦΗΟ). Με την ολοκλήρωσή τους, θα έχουν χωροθετηθεί περίπου 10.000 σημείων φόρτισης σε όλη την επικράτεια. Στο πλαίσιο της συντονισμένης προσπάθειας του ΥΠΕΝ, του Πράσινου Ταμείου και της ΚΕΔΕ, η ανταπόκριση των δήμων ήταν εντυπωσιακή, με το σύνολο σχεδόν των μεσαίων και μεγάλων δήμων της χώρας να έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα.
Για να διευκολύνουμε ακόμα περισσότερο τους δήμους, εκδώσαμε ερμηνευτική εγκύκλιο, με την οποία διευκρινίζονται τα συγκεκριμένα βήματα και οι τεχνικές προδιαγραφές με στόχο την ταχεία χωροθέτηση των σημείων φόρτισης, ενώ εξασφαλίζεται ότι η ανάπτυξη του δικτύου στη συνέχεια θα γίνει με ισορροπημένο τρόπο.
Την περίοδο αυτή, πολλοί Δήμοι βρίσκονται στη φάση εκπόνησης των σχεδίων, ενώ μερικά σχέδια βρίσκονται σε στάδιο ολοκλήρωσης. Σε κάθε περίπτωση, το σύνολο των σχεδίων που αφορούν σε μεσαίους και μεγάλους δήμους πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του έτους, με βάση την καταληκτική ημερομηνία εκπόνησης που έχει πλέον τεθεί στις 30/06/21.
Όπως έχει γίνει γνωστό, θα αξιοποιηθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης για την ηλεκτροκίνηση. Σήμερα σε τι φάση βρισκόμαστε;
Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι η ευκαιρία της χώρας μας για την μετάβαση στην πράσινη οικονομία και σε μια βιώσιμη ανάπτυξη. Η ηλεκτροκίνηση οδηγεί την κούρσα προς την κινητικότητα μηδενικών ρύπων και θα επιταχύνουμε αξιοποιώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης προς δυο κατευθύνσεις, τις υποδομές φόρτισης και την πράσινη βιομηχανία της αλυσίδας της ηλεκτροκίνησης.
Η πρώτη κατεύθυνση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις παραπάνω αναφορές μου για την αναγκαιότητα και τη σημασία της δημιουργίας ενός εθνικού δικτύου δημόσια προσβάσιμων σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Επιλέξαμε λοιπόν μέσω μιας δράσης επιδότησης να ενισχύσουμε την εγκατάσταση φορτιστών σε δημόσια σημεία και με την προϋπόθεση η ενέργεια που καταναλώνεται να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, μειώνοντας έτσι το αποτύπωμα του ορυκτού άνθρακα. Θα διατεθεί ένα σημαντικό ποσό και με γενναία κίνητρα επιδότησης με στόχο την ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και την δημιουργία ενός καινούριου ουσιαστικά κλάδου οικονομικής δραστηριότητας.
Η δεύτερη κατεύθυνση είναι άμεσα συνδεδεμένη με την παραγωγική αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης. Μέσα από την δράση επιδότησης που προετοιμάζουμε διευρύνονται σε όλη την επικράτεια τα κίνητρα για την εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων που προβλέπονται στον νόμο 4710/2020 για τις περιοχές της απολιγνιτοποίησης. Με την ενεργοποίηση της δράσης θα δημιουργηθεί ένα ευέλικτο χρηματοδοτικό εργαλείο ενίσχυσης για παραγωγικές επενδύσεις που αφορούν την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων, μπαταριών, φορτιστών, καθώς και της έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων. Με τον τρόπο αυτό επιχειρούμε να προσελκύσουμε επενδύσεις ,να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και να καταστήσουμε την χώρα ένα hub υψηλής τεχνολογίας στην νοτιοανατολική Ευρώπη.
Από τα στοιχεία που έχετε στην διάθεση σας, πως ανταποκρίνεται η αγορά στο πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά»;
Όπως ήδη ανέφερα η ανταπόκριση των πολιτών και της αγοράς στο πρόγραμμα «ΚΙΝΟΥΜΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ» έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες μας. Δεν είναι υπερβολικό να πω ότι αποτέλεσε καταλύτη για δυο σημαντικές εξελίξεις : η πρώτη είναι η εκτόξευση του ποσοστού ταξινόμησης ηλεκτρικών αυτοκινήτων το 2020 στο 2,6% έναντι του 0,6% που καταγράφτηκε συνολικά στα προηγούμενα 5 χρόνια (2015-2019), ποσοστό που μεταφράζεται σε 2.131 αυτοκίνητα έναντι μόλις 1.141 που ταξινομήθηκαν την πενταετία 2015-2019 και η δεύτερη είναι η διάδοση του ηλεκτρικού ποδηλάτου το οποίο πλέον βρίσκει τον χώρο του στους δρόμους των πόλεων και καθιερώνεται ως κύριο μέσο μεταφοράς.
Σύμφωνα με τα έως σήμερα δεδομένα της δράσης έχουν υποβληθεί περίπου 11.500 αιτήσεις, οι 850 εκ των οποίων αφορούν ηλεκτρικά αυτοκίνητα, οι 8.500 ηλεκτρικά ποδήλατα και οι περίπου 2.200 ηλεκτρικά δίκυκλα και τρίκυκλα. Μεταφράζοντας τα στοιχεία αυτά σε αγορές, ο κύκλος εργασιών της αγοράς ξεπερνάει τα 50 εκατομμύρια ευρώ.
Πέραν των ποσοτικών δεδομένων θα ήθελα να σταθώ σε ένα ποιοτικό στατιστικό που είναι οι αποσύρσεις. Μέσα από το πρόγραμμα έχουν αποσυρθεί ή αποσύρονται περίπου 1.200 παλαιά ρυπογόνα αυτοκίνητα και μηχανάκια. Για να αντιληφθούμε τα οφέλη αυτού του μεγέθους αρκεί να σκεφτούμε ότι ένα συμβατικής τεχνολογίας αυτοκίνητο εκπέμπει ετησίως περίπου 1,5 εκατομμύριο γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα ενώ τα συμβατικά μηχανάκια είναι πηγή ηχορύπανσης η οποία βρίσκεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς παράγοντες ψυχικών ασθενειών παγκοσμίως.
Είναι σαφές λοιπόν ότι η ηλεκτροκίνηση σαν έννοια δεν περιορίζεται απλά στην αγορά ενός αυτοκινήτου αλλά οι περιβαλλοντικές διαστάσεις της και η συμβολή της στην προστασία της δημόσιας υγείας είναι εξίσου σημαντικοί παράγοντες που καθιστούν επιτακτική την διείσδυση της στο μίγμα των καθημερινών μεταφορών.
INFO
H Αλεξάνδρα Σδούκου είναι δικηγόρος και κατέχει μόνιμη θέση στη Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ Α.Ε.) του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Από το 2004 εργάζεται ως νομικός σύμβουλος στη δημόσια διοίκηση σε διάφορες θέσεις των Υπουργείων Οικονομίας, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Έχει εξειδικευθεί στον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση ενεργειακών πολιτικών ως σύμβουλος όλων των Υπουργών Ενέργειας από το 2007 έως το 2015. Το διάστημα 2012-2015 διετέλεσε Διευθύντρια του γραφείου Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής. Σήμερα εργάζεται ως Σύμβουλος Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας.
Είναι κάτοχος πτυχίου Νομικής, Μεταπτυχιακού στο Ευρωπαϊκό Εμπορικό Δίκαιο από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στις Διεθνείς & Οικονομικές Σπουδές από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς και Διπλώματος Επιμόρφωσης Στελεχών για Ηγεσία, Καινοτομία και Διαπραγματεύσεις από το Kennedy School of Government του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
